In het verleden heeft de mannengroep Utrecht ook een homogroep gehad voor transgender mannen. Op zaterdag 6 juni wordt digitaal gebrainstormd over de herstart van deze groep.

Het is al enige tijd geleden dat er bijeenkomst is geweest van de homogroep van Transvisie. De groep voor  homo- en biseksuele mannen met een transgender achtergrond. Omdat er nog steeds belangstelling is voor deze groep, willen we weer starten met deze groep. We beginnen op zaterdag 6 juni 2020 van 15:00 – 17:00 uur met een brainstormsessie via Zoom. Omdat de maximale groepsgrootte voor een overzichtelijk Zoom groepsgesprek ongeveer tien personen is, willen we deze eerste bijeenkomst openstellen voor maximaal 10 deelnemers.

We brainstormen over vragen als: Hoe vaak willen we deze bijeenkomsten houden?  En: welke thema’s willen jullie graag bespreken. Op 6 juni is er natuurlijk ook gelegenheid om te delen hoe het nu met je gaat, nu door de coronamaatregelen veel activiteiten stilliggen of op een andere manier plaatsvinden.

Om deel te nemen, kun je je aanmelden met een mailtje aan mannengroep@transvisie.nl

Vermeld daarin alsjeblieft:

• of je al eens eerder bij de mannengroep of de mannen homogroep geweest bent of niet;
• of je ervaring hebt met Zoom;
• en als je de mannengroep al eens bezocht hebt, wat de naam is waaronder wij je kennen.

Wie zich aanmeldt, krijgt enige dagen tevoren een e-mail met een link die toegang geeft tot onze bijeenkomst; mensen die niet uitgenodigd zijn, kunnen dus ook niet in het gesprek binnenkomen.
Heb je wel belangstelling maar kun je 6 juni niet, dan kun je je ideeën voor de homogroep natuurlijk ook naar ons mailen. We nemen die dan mee voor de bijeenkomsten die nog gaan komen.

Heb je nog vragen voor je beslist of je je aanmeldt, dan kun je natuurlijk ook mailen naar het bovenstaande adres.

Op dinsdag 19 mei heeft het Hongaarse parlement de anti-transgenderwet aangenomen. Onder deze wet is het voor transgender- en interseksuele mensen niet langer mogelijk de geslachtsaanduiding te laten aanpassen. Als de geslachtsaanduiding op de officiële papieren niet klopt met het uiterlijk, veroorzaakt dat grote problemen bij sollicitaties en officiële procedures.  Een grove schending van de mensenrechten en dat in een EU land.

‘Met het aannemen van deze wet pleegt Hongarije een schandalige inbreuk op fundamentele en internationaal breed erkende mensenrechten van transgender en intersekse personen‘, al dus Lisa van Ginneken voorzitter van Transvisie, ‘Onze steun gaat uit naar alle transgender en intersekse personen in Hongarije‘.

Het COC, TNN en NNID roepen de EU op alles uit de kast te halen om deze wet terug te draaien. De Hongaarse transgenderbeweging is een petitie gestart om deze schandalige wet van tafel te krijgen. Teken deze petitie.

Lees ook het artikel van het COC.

Velen hebben vorige week een brief ontvangen van het AUMC, waarin staat dat bijna alle afspraken tot 31-12-2020 telefonisch of via videobellen zullen plaatsvinden. Uit vragen die on ons gesteld werden hebben we gemerkt dat deze brief tot veel onduidelijkheid heeft geleid. Daarom een paar punten ter verduidelijking: 

• Deze mededeling gaat NIET over operaties. Deze zorg wordt stapsgewijs opgestart. Het is onduidelijk hoe lang dat proces gaat duren. 
• In de komende periode zullen nieuwe patiënten en patiënten die met het psychologie traject beginnen een fysieke afspraak krijgen. Overige psychologie afspraken vinden telefonisch/via videobellen plaats. 
• Overige zorg, zoals bloedonderzoeken, vindt fysiek plaats als dit noodzakelijk is. Ook spoedafspraken vinden op de polikliniek plaats. 

Waar mogelijk gaan afspraken dus telefonisch/via videobellen door. Als je afspraak fysiek plaatsvindt, wordt dat duidelijk aangegeven. 

Meer informatie is te vinden op de site van het AUMC: https://www.vumc.nl/zorg/expertisecentra-en-specialismen/kennis-en-zorgcentrum-genderdysforie.htm

In deze vreemde tijd wil Transvisie haar nieuwsbrief van juni wijden aan jullie verhalen, ervaringen met of gevolgen van de Corona crisis. Dit kan een verhaal of gedicht zijn, maar ook foto’s of zelfgemaakte kunst. Alles wat maar in een nieuwsbrief kan worden gezet en over deze periode gaat. Laat je creativiteit de vrije loop! Als je dat wilt (zet het er dan even bij) plaatsen we je bijdrage anoniem, maar met naam kan natuurlijk ook.

Wij ontvangen jouw inzending graag in een e-mail aan redactie@transvisie.nl vóór 1 juni 2020. 

Alvast bedankt voor je inzending. Samen komen we de quarantaine door.

Op de website van Medisch Contact is op 3 april 2020 een artikel gepubliceerd getiteld: ‘Meer endocrinologische zorg voor transgenders‘.

In dat artikel staat te lezen dat in de loop van 2020 meer ziekenhuizen endocrinologische zorg willen gaan bieden aan jonge en volwassen transgender mensen. In het artikel worden het Rijnstate Ziekenhuis, het Zaans Medisch Centrum en het Maasstad Ziekenhuis bij naam genoemd. Deze informatie is gemeld door minister Van Rijn van Medische Zorg. Volgens Van Rijn is een aantal ziekenhuizen de capaciteit voor endocrinologische zorg aan het vergroten, en hij noemt deze drie ziekenhuizen als voorbeelden die hiermee waarschijnlijk dit jaar aan de slag gaan. Door de coronacrisis is het moeilijk aan te geven welke effecten dit uitgebreidere zorgaanbod op wachtlijsten voor transgenderzorg zal hebben, aldus Van Rijn. Hij verwacht hier in de zomer meer informatie over te kunnen geven via de kwartiermaker die voor transgenderzorg is aangesteld.

Transvisie en TNN hebben gezamenlijk een brief aan de Nederlandse Zorgautoriteit gestuurd omdat ze van mening zijn dat de transgenderzorg op de onlangs gepubliceerde Urgentielijst Medisch Specialistische Zorg een te lage urgentie heeft gekregen.

De door de NZA ontwikkelde Urgentielijst Medisch Specialistische Zorg  moet de zorg helpen bij het opstarten van de reguliere ziekenhuiszorg ten tijde van de coronacrisis. Het betreft zorg die normaliter in universitair medische centra, ziekenhuizen en klinieken wordt geboden. Dit vergt dat zorgprofessionals de komende tijd zoeken naar een evenwicht tussen zorgcapaciteit voor patiënten die besmet zijn met het coronavirus en zorgcapaciteit voor mensen die reguliere ziekenhuiszorg nodig hebben. Het opschalen van reguliere ziekenhuiszorg zal daarom in verschillende fases verlopen. Mensen met de meest urgente zorgvragen moeten als eerste in het ziekenhuis terecht kunnen. 

Transvisie en TNN roepen de NZA, namens duizenden transgender mensen, op om de transgenderzorg in te delen in een hogere urgentieklasse dan nu is gebeurd. Transgenderzorg is urgente zorg omdat uitstel van deze zorg veel lijdensdruk veroorzaakt, schadelijk voor de gezondheid is en zelfs levensbedreigend kan zijn. De coronacrisis heeft volgens TNN en Transvisie, de groep transgender personen bovengemiddeld zwaar geraakt, omdat deze groep te maken heeft met chronische stress door stigmatisering, armoede en eenzaamheid. De veerkracht en het geduld van deze groep mensen wordt al jaren op de proef gesteld door de extreem lange wachttijden in de transgenderzorg. Het nog verder verlengen van deze wachttijd zou onaanvaardbare risico’s voor hun gezondheid en leven met zich mee brengen.

Minister Dekker van Rechtsbescherming heeft mede namen de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap geantwoord op vragen van de Kamerleden Özütok en Van den Berge (beiden Groen Links) over het bericht ‘Transgender eist excuses overheid: ‘Om vrouw te worden, moest ik me laten steriliseren”. In dit antwoord erkent de minister het leed dat is aangedaan. Over excuses en compensatie beraadt hij zich nog.

Voor de gestelde varen en door de minister gegeven antwoorden wordt verwezen naar de daadwerkelijke beantwoording.

Al eerder hebben we een bericht geplaatst over de onderbreking van veel transgenderzorg tijdens de Corona-crisis. Hoewel veel behandelingen zijn uitgesteld, gingen een aantal behandelingen via bv. video-bellen wel door. Op dit moment komen er gelukkig langzaam maar zeker berichten dat face-to face behandelingen en/of operaties weer worden opgestart:

• Medische kliniek Velzen meldt op haar website dat operatieve behandelingen onder voorwaarden weer worden opgestart.
• MC Bloemendaal gaat vanaf 1 juni weer opereren.
• Check-in-coaching meldt op haar facebookpagina dat, nu de scholen vanaf 11 mei weer open gaan, vanaf diezelfde datum face-to-face sessies worden opgestart voor lagere school kinderen.

Helaas opereren de Academische ziekenhuizen nog niet.

Voor meer actuele informatie houd ook  website van de betreffende zorgverlener in de gaten. Hieronder links naar de corona-informatie van enkele zorgaanbieders:

• Amsterdam UMC: https://www.vumc.nl/zorg/expertisecentra-en-specialismen/kennis-en-zorgcentrum-genderdysforie.htm
• Check-in Coaching: https://www.check-in-coaching.nl/
• Compass GGZ: https://www.facebook.com/Compass-GGZ-1629212760699541/
• Gender Clinic: https://genderclinic.nl/covid-19/
• Medische kliniek Velzen: https://www.mkvelsen.nl/
• Jonx: https://www.jonx.nl/maatregelen-rondom-het-corona-virus/
• PsyQ (Parnassiagroep): https://www.parnassiagroep.nl/wie-we-zijn/nieuws/-/coronavirus-informatie-bezoekers
• RadboudUMC: https://www.radboudumc.nl/patientenzorg/coronavirus
• Stepwork: https://stepwork.nl/
• UMCG: https://www.umcg.nl/-/het-coronavirus-hoe-gaan-wij-daarmee-om
• De Vaart: https://psychologenpraktijkdevaart.nl/informatie-over-corona-virus/
• Youz (Parnassiagroep): https://www.parnassiagroep.nl/wie-we-zijn/nieuws/-/coronavirus-informatie-bezoekers

Wij zijn trots te kunnen melden dat Els Schijf, onze medewerkster bij het informatiepunt en bij de redactie, vanmorgen (24 april 2020) van de burgemeester van Utrecht heeft gehoord dat het ‘de koning heeft behaagd haar een koninklijke onderscheiding toe te kennen’. Ze is benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.

Helaas blijven de festiviteiten rond deze lintjesregen dit jaar beperkt tot alleen die mededeling. Het lintje zelf wordt, in verband met de Corona situatie, later dit jaar opgespeld. Ook Transvisie heeft alle festiviteiten, die zij inmiddels had georganiseerd, helaas moeten opschorten. Wel heeft Transvisie Els vanmorgen in de bloemetjes gezet en heeft het bestuur met haar ‘gezoomd’.

Els heeft in de afgelopen 25 jaar ongelofelijk veel voor transgender kinderen en hun ouders , maar ook voor transgender jongeren en volwassenen, gedaan en betekend. Wat Els kenmerkt is haar tomeloze inzet voor transgender kinderen en volwassenen en de ouders van transgender kinderen. De inzet die ze eerst had ten opzichte van haar eigen kind, heeft ze uitgebouwd naar een inzet, dag in dag uit, voor de hele transgender gemeenschap. Daarbij is ze erg betrokken en weet mensen echt een hart onder de riem te steken. Els heeft in al die jaren een enorme kennis opgebouwd en kan daardoor veel mensen op weg helpen. Als Els van een onderwerp niet genoeg weet, duikt ze erin en zorgt dat ze die kennis vergaart. Een van de voordragers beschrijft Els als: ‘Een intelligent, doortastend mens met een groot hart, zonder wiens inspanningen de transgender-emancipatie voor ouders een stuk onzekerder zou zijn geweest’.

Els, moeder van een transgender dochter, kreeg begin jaren negentig voor het eerst te maken met transgenderproblematiek. Er was weinig bekend van deze problematiek bij kinderen. Structurele kennis, onderling contact en herkenning ontbraken. Els is zich erin gaan verdiepen en werd een pionier. Ze brak een lans voor diagnosestelling en hormoonbehandeling bij kinderen en jongeren, haar motto daarbij was: ‘Niets doen is ook schadelijk’. Om onderling contact tussen ouders van transgender kinderen te verbeteren organiseerde ze ouderbijeenkomsten. Samen met een aantal andere ouders heeft ze de lotgenotencontactgroep Berdache (thans Go) opgezet en deze jaren begeleid. Wat later zette ze zelf thuis een hulptelefoon op voor ouders. Ook verzorgde ze periodieke nieuwsbrieven voor ouders. Els was de eerste in Nederland die een tweetal boekjes heeft geschreven voor ouders en andere familieleden (‘Hoera het is een mensje’) en voor het onderwijs (‘Genderdysforie en school’). Hoewel deze boekjes nog altijd actueel en veelgevraagd zijn, is Els op dit moment bezig een geheel vernieuwde, nog actuelere, uitgave te schrijven. Els onderhield vanaf midden jaren negentig contacten met het VUmc en sprak op congressen en studiebijeenkomsten.

Els werkt sinds de oprichting van Transvisie in 2010 bij het Informatiepunt, waar ze een of meerdere middagen in de week (transgender) mensen telefonisch te woord staat en vragen beantwoordt via de e-mail. Els traint nieuwe medewerkers die voor het informatiepunt komen werken.

Els maakt al lange tijd deel uit van de redactie van Transvisie. Ze heeft grote invloed gehad op de huidige en vorige website van Transvisie. Els is de drijvende kracht achter het vinden van relevante content. Ze speurt al jaren dag en nacht het internet af, zowel nationaal als internationaal, om content te vinden voor onze website en onze facebookpagina. Ze is een van de redactieleden die bijna dagelijks post op Facebook. Ook nu is Els de drijvende kracht achter de nieuwsbrieven van Transvisie. In iedere nieuwsbrief staan er teksten die ze speciaal voor de betreffende nieuwsbrief schrijft.

Een lintje is een formele manier waarop de samenleving haar waardering kan uiten voor iemand die zich heeft ingezet voor die samenleving. Als iemand een lintje verdient, is Els het. Els hartelijk gefeliciteerd, maar zeker ook dank voor alles wat je hebt gedaan en nog doet !!!

In afwachting van het eigenlijke lintje zal ze zolang dit moeten dragen.

De corona crisis vraagt veel van zorgverleners. Overal zie je dat niet-urgente zorg uitgesteld wordt. Helaas is dat ook zo in de transgenderzorg. Dat zijn moeilijke maar begrijpelijke keuzes. Transvisie staat hierover in contact met de transgender zorgaanbieders. Er zijn wat uitzonderingen, maar over het algemeen geldt:

• alle operaties zijn uitgesteld;
• groepsconsulten (in de GGZ) zijn uitgesteld;
• herhaalrecepten voor hormonen worden gewoon verstrekt (aanvraag via telefoon of website);
• voor complicaties na een recent uitgevoerde operatie of andere medisch urgente klachten is het nog steeds mogelijk om de polikliniek te bezoeken;
• individuele consulten gaan soms wel en soms niet door, dat is erg afhankelijk van de zorgaanbieder;
• als individuele consulten doorgaan, dan gaat het via telefoon of Skype
• de meeste aanbieders geven op dit moment geen subsidie verklaringen ten behoeve van borstvergroting af;
• de meeste aanbieders geven op dit moment geen deskundigenverklaringen ten behoeve van juridische geslachtswijziging af;
• veel aanbieders stellen het opstarten van nieuwe psychologische en hormonale trajecten uit.

We hebben inmiddels ook een update bericht. Maar omdat de situatie snel kan veranderen verwijzen we zeker ook naar de website van jouw zorgaanbieder en bel ze als je meer wilt weten. Hieronder links naar de corona-informatie van enkele zorgaanbieders:

• Amsterdam UMC: https://www.vumc.nl/zorg/expertisecentra-en-specialismen/kennis-en-zorgcentrum-genderdysforie.htm
• Check-in Coaching: https://www.check-in-coaching.nl/
• Compass GGZ: https://www.facebook.com/Compass-GGZ-1629212760699541/
• Gender Clinic: https://genderclinic.nl/covid-19/
• Medische kliniek Velzen: https://www.mkvelsen.nl/
• Jonx: https://www.jonx.nl/maatregelen-rondom-het-corona-virus/
• PsyQ (Parnassiagroep): https://www.parnassiagroep.nl/wie-we-zijn/nieuws/-/coronavirus-informatie-bezoekers
• RadboudUMC: https://www.radboudumc.nl/patientenzorg/coronavirus
• Stepwork: https://stepwork.nl/
• UMCG: https://www.umcg.nl/-/het-coronavirus-hoe-gaan-wij-daarmee-om
• De Vaart: https://psychologenpraktijkdevaart.nl/informatie-over-corona-virus/
• Youz (Parnassiagroep): https://www.parnassiagroep.nl/wie-we-zijn/nieuws/-/coronavirus-informatie-bezoekers

Bovengenoemde maatregelen zijn nodig om besmetting van patiënten en personeel in het ziekenhuis te voorkomen, maar ook om capaciteit vrij te maken om meer corona-patiënten te kunnen behandelen. Wij hebben daar begrip voor. Op dit moment horen we nog niet dat zorgaanbieders zelf teveel zieke medewerkers hebben, dus dat is gunstig. Hoe dan ook zal hierdoor de wachttijd in de transgenderzorg helaas verder oplopen.Zorgaanbieders evalueren constant wat wel en niet mogelijk is en passen hun beleid aan, aan wat de situatie toelaat. Sommige dingen die op dit moment niet door kunnen gaan, kunnen de komende tijd alsnog weer opgestart worden. 

De impact van het (weer) oplopen van de wachttijden staat goed verwoord in het artikel ‘Transgenderzorg in coronatijd: ‘Suïcidaliteit neemt toe‘ in Winq.

Als jouw operatie is uitgesteld en/of je moet langer wachten op zorg, dan kan dat behoorlijk ingrijpend zijn. Wil je je verhaal kwijt, dan kan je bij ons een gesprek aanvragen via gesprekken@transvisie.nl. We maken dan een bel/Skype afspraak. Helaas zijn we op dit moment niet te bellen via ons Informatiepunt maar wel te mailen via info@transvisie.nl .

Er is een internationaal onderzoek gestart naar de invloed van de coronacrisis op de transgenderzorg en gezondheid.

We ervaren allen het effect van de aangescherpte corona-maatregelen op ons persoonlijk sociaal leven. Covid-19 heeft niet alleen effect op de organisatie en toegankelijkheid van onze gezondheidszorg en het werkritme van alle gezondheidswerkers, maar uiteraard ook op kwetsbare groepen binnen de zorg. We verwachten ook effect op de transgenderzorg en op trans personen.

Om deze impact goed in kaart te brengen, werkt het Transgender Infopunt mee aan een wereldwijde trans-specifiek studie. In de gangbare studies is er immers geen aandacht voor trans-specifieke aspecten. Deze studie heeft als doel de impact van de COVID-19 pandemie te meten op de gezondheid van en gezondheidszorg voor transgender personen. De resultaten zullen zorgverleners en transorganisaties beter informeren zodat ze eventuele negatieve gezondheidsimpact beter kunnen opvangen.

Ben jij een transgender persoon van 16 jaar of ouder, dan nodigen we jou uit om de enquête in te vullen. De vragenlijst is beschikbaar in het Duits, Engels, Kroatisch, Nederlands, Spaans, Turks, Russisch, Servisch en Zweeds. De enquête duurt ongeveer 20 minuten en is volledig anoniem. Tussendoor stoppen kan daarom niet, dus neem even rustig je tijd!

Meer achtergrondinformatie over de studie kan je hier teruglezen: http://www.transcarecovid-19.com/nederlands/. De studie kreeg ethische goedkering van het UZ Gent.

Er worden respondenten vanuit de hele wereld gezocht om de vragenlijst in te vullen. De vragenlijst is ook in het Nederlands beschikbaar.

Afgelopen weekend hebben twee groepen van Transvisie (TransAnders en (H)Erkenning) proef gedraaid met Zoom om mensen uit de doelgroep te ontmoeten.

Deze eerste proeven met Zoom verliepen redelijk goed, hoewel het elkaar in het echt ontmoeten natuurlijk de voorkeur blijft houden. Maar in deze tijd, dat dat niet tot de mogelijkheden behoort, vonden de deelnemers het, ondanks dat er eerst wat schroom was, een goede ervaring. Men ervaarde herkenning, steun en tips. Het was goed om te ervaren dat open gesprekken tot stand kwamen. Helaas waren er hier en daar wel wat technische probleempjes. Beide groepen plannen volgende digitale bijeenkomsten.

Geplande digitale bijeenkomsten:

• Zaterdag 11 april Jongvolwassengroep. Zie voor meer info de agenda.
• Zondag 12 april TransAnders Groningen. Zie voor meer info de agenda.
• Zaterdag 18 april TransAnders Utrecht.  Zie voor meer info de agenda.

Wordt vervolgd.

Met enige trots heeft Sabrina ter Horst afgelopen maart haar autobiografie als geheel vrij toegankelijk e-book op de website van IHLIA gepubliceerd.

Naast hoe zij haar transgender gevoelens op een mooie manier in haar leven heeft kunnen integreren, gaat het boek ook in op de vele andere aspecten van haar leven in de maatschappij. Het boek besluit met een epiloog, over hoe ze de afgelopen 75 jaar zelf de ware revolutie – hoe de maatschappij tegen het transgender fenomeen aan heeft gekeken – heeft beleefd.

Het e-boek is te vinden op de website van IHLIA.

Vandaag heeft de minister Medische Zorg en Sport Martin van Rijn (PvdA) Kamervragen beantwoordt van kamerlid Vera Berghkamp (D66). Deze vragen gaan voornamelijk over de lange wachtlijsten in de transgenderzorg en de grote hoeveelheid mensen die aan zelfmedicatie doen als gevolg.

De minister geeft aan dat de wachttijd van aanmelding tot intake gemiddeld 41 weken (ongeveer 10 maanden) was, waarbij het opvallend was dat de wachttijden bij de GGZ-aanbieders gemiddeld fors lager waren dan bij de UMC’s (21 weken tegenover 61 weken). De wachttijden voor endocrinologische zorg na diagnostisering gaven omgekeerde cijfers; 4 weken bij UMC’s en 3 tot 39 weken bij andere ziekenhuizen. Hierbij wordt aangegeven dat de endocrinologische zorg in veel regio’s onvoldoende is, waardoor mensen al snel meerdere maanden moeten wachten.

De kwartiermaker is volgens de minister in gesprek met verschillende ziekenhuizen over het vergroten van de capaciteit voor endocrinologische zorg, voorbereidingen worden onder andere getroffen bij het Rijnstate Ziekenhuis, het Zaans Medisch Centrum en het Maasstad Ziekenhuis, die volgens verwachtingen dit jaar nog kunnen starten met het verlenen van deze zorg. Ook wordt door de minister aangegeven dat huisartsen volgens de somatische kwaliteitsstandaard van 2019 een rol wordt voorzien in de follow-up fase van de hormoonbehandeling. De minister waarschuwt wel dat de druk die COVID-19 legt op zorginstellingen mogelijk effect zal hebben op de wachtlijsten voor andere vormen van zorg – waaronder de transgenderzorg. Rond de zomer komt de kwartiermaker met nieuwe informatie over wachttijden en wachtlijsten in de transgenderzorg. 

De minister vindt het fijn dat er andere initiatieven zijn die een passend zorgaanbod bieden voor transgender mensen in Nederland. Over de Trans Health Clinic in Amsterdam geeft de minister aan dat de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) niet bekend is met deze kliniek, en zal haar toezicht op deze locatie op basis van een vragenlijst verder inrichten. Financiële ondersteuning van particuliere klinieken zoals THC is volgens de minister niet aan de orde is, en dat het aan hen zelf is of zij contact willen leggen met zorgverzekeraars voor mogelijke vergoedingen van de zorg.

Op de vraag over wat wordt gedaan mensen de risico’s van zelfmedicatie onder aandacht te brengen vertelt de minister dat voor artsen en apothekers een module ontwikkeld is om bewustwording te creëren en gezondheidsklachten te herkennen die mogelijk worden veroorzaakt door (vervalste) medicatie via illegale aanbieders. Ook wordt het aanbod actief tegengegaan door stevige optreding van de IGJ tegen websites die geneesmiddelen aanbieden of hiervoor reclame maken. De minister heeft aangekondigd ook meer zicht te willen hebben op de zwarte markt aan medicatie vanuit het Nederlandse reguliere systeem, en wilt voor de zomer met een plan van aanpak komen.

De kwartiermaker stelt volgens de minister in zijn voortgangsbrief ook dat meer onderzoek moet worden gedaan naar de ervaringen en behoeften van mensen uit kwetsbare groepen, die nog te veel buiten voorgaand onderzoek vallen. “Te denken valt met name aan transgender personen met een migrantenachtergrond die niet of nauwelijks aangehaakt zijn bij de zorg en mensen die aan zelfmedicatie doen, zorg in het buitenland zoeken en (het belang van) andere vormen waar in transgenders aan zorg, steun of begeleiding komen. Dergelijk onderzoek zou door academische kenniscentra, patiëntenorganisaties maar ook door zorgverzekeraars of gemeenten gefaciliteerd kunnen worden. Het doel is te voorkomen dat kwetsbare groepen ten onrechte geen passende zorg ontvangen.”

De volledige beantwoording valt terug te lezen op de website van de rijksoverheid.

In tegenstelling tot eerdere berichtgeving: Helaas is het transgender filmfestival, wat gepland stond voor eind mei afgelast. Zie voor meer informatie de website van TranScreen.

Veel transgender mannen die nog geen borstoperatie hebben gehad gebruiken binders om hun borstkas plat te krijgen. Van verschillende kanten komen er adviezen hoe deze binders te gebruiken in het Corona-tijdperk, om complicaties te voorkomen.

Twee filmpjes met tips willen we jullie niet onthouden:

• Artikel: Tips voor het gebruik van binders in Corona-tijden van ZIZO.
• Youtube filmpje: Covid-19 and binding: how to safely compress your chest.

Transvisie heeft vandaag de eerste nieuwsbrief van 2020 uitgebracht. Deze nieuwsbrief is specifiek voor medewerkers en donateurs, maar ook andere geïnteresseerde belangstellenden zijn van harte uitgenodigd de nieuwsbrief te lezen. In deze nieuwsbrief weer veel interessante onderwerpen, zoals het tienjarig(!) jubileum van Transvisie, de nieuwe versterking in het bestuur en de start van transgenderzorg voor kinderen in thet Radboud UMC. Het nummer duikt verder in op Herman: een boek over mannen en testosteron, de dubbelzijdigheid van publieke coming-outs, het belang van uitstrijkjes bij transvrouwen, een Canadees rapport over transgender en non-binaire kinderen en jongeren en veel meer!

De volledige nieuwsbrief is te vinden op de website van Transvisie. Transvisie bedankt iedereen die heeft meegewerkt aan deze nieuwsbrief.

Het bestuur van Transvisie heeft in haar bestuursvergadering van 6 maart 2020 besloten ten aanzien van het al dan niet laten doorgaan van de groepsbijeenkomsten zich te houden aan instructies van het RIVM. Houd dan ook de website van het RIVM en onze eigen website in de gaten. De instructies van het RIVM richten zich op dit moment nog vooral op preventie. De instructies van het RIVM zijn:

Neem telefonisch contact op met je huisarts of de lokale GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) als:

• je koorts hebt met luchtwegklachten (hoesten of kortademigheid); 
• en je de afgelopen twee weken in een land/regio geweest bent met wijdverspreide verspreiding van het coronavirus: In Noord-Italië de provincies Lombardije, Veneto, Emiglia Romangna en Piëmonte, China (inclusief Hong Kong en Macao), Singapore, Zuid-Korea, Iran; 
• of je de afgelopen twee weken contact hebt gehad met een patiënt met het nieuwe coronavirus.

Ben je de afgelopen 14 dagen in een regio geweest waar mensen besmet zijn geraakt met het coronavirus, en voel je je ziek met koorts, hoesten of ademhalingsproblemen, dan adviseert het RIVM:

• blijf thuis, reis niet, als je je ziek voelt en kom dan dus ook niet naar een groepsbijeenkomst;
• zoek medische hulp, bel naar je huisarts en vertel over je recente reis of verblijf en je symptomen;
• vermijd contact met anderen;
• bedek mond en neus met een tissue of mouw (niet je handen) bij hoesten of niezen;
• was je handen na niezen of hoesten;
• gebruik een desinfecterend middel op alcoholbasis als water en zeep niet beschikbaar zijn;
• zoek meer informatie op de pagina van het RIVM.

Op de website van het RIVM staan ook diverse vragen en antwoorden over het virus. 

Op dit moment gaan de groepsbijeenkomsten dus gewoon door! Op de Home pagina van deze website melden we het als we op basis van RIVM instructies besluiten groepsbijeenkomsten in delen van het land of het gehele land tijdelijke stop te zetten. 

Transvisie is geschokt door de uitspraken over vluchtelingen die Frits Huffnagel op 3 maart jl. deed in het programma Spraakmakers op NPO radio 1. Het bestuur van Transvisie vindt dergelijke uitspraken verwerpelijk, zeer ongepast en schadelijk voor de positie van vluchtelingen in onze maatschappij. Vanwege de functie die dhr. Huffnagel heeft als voorzitter van een organisatie binnen de lhbti+ gemeenschap zijn de uitspraken extra schrijnend. Transvisie gunt alle vluchtelingen, lhbti+ of niet, een eerlijke kans op een bestaan in de Nederlandse maatschappij.

Vandaag (maandag 2 maart 2020) opent het RadboudUMC Amalia Kinderziekenhuis een centrum voor transgenderzorg voor kinderen tot 16 jaar. Dit centrum heet RadboudUMC Expertisecentrum Geslacht & Gender, en daarin gaat ook het reeds bestaande centrum voor variaties in de geslachtelijke ontwikkeling (DSD) op. Transvisie is blij dat er met dit centrum meer keuzevrijheid is gekomen voor kinderen en adolescenten, dat de wachtlijsten voor deze groep korter worden en dat sommigen nu ook zorg dichter bij huis kunnen krijgen.

De eerste maanden zal de poli mensen uitnodigen die bij Amsterdam UMC op de wachtlijst staan, om de langst wachtende kinderen het eerst de gelegenheid te geven behandeling te krijgen in Nijmegen. Het gaat dan om ongeveer 16 personen per maand. Ook kunnen kinderen doorstromen die onder begeleiding zijn bij Genderteam Zuid Nederland en toe zijn aan medische behandeling. Vanaf vandaag, de dag van de opening, kunnen kinderen wel via de huisarts naar het Radboud worden doorverwezen. Op basis van deze verwijzingen bouwt het Radboud een eigen wachtlijst op. Vanaf 1 september 2020 worden kinderen van de eigen wachtlijst van het Radboud uitgenodigd. Zie hierover ook de website van het Radboud.

Transvisie voorzitter Lisa van Ginneken is samen met collega Casper Martens vanaf een vroeg stadium betrokken geweest als klankbord. “Ik vind dit een mooi voorbeeld van participatie in de zorg. In plaats van feedback geven achteraf, zaten we hier aan tafel toen keuzes nog gemaakt moesten worden en onze inbreng werd daarin meegewogen. Ik dank het team van Radboud voor het vertrouwen en de prettige samenwerking”. 

Naast Casper Martens en Lisa van Ginneken hebben ook enkele van onze voorlichters zoals Brenda en Tom, aan het project bijgedragen. “Samen hebben we meegedacht over de inrichting van het zorgpad, de bejegening, de samenwerking tussen Radboud en andere zorgaanbieders in de regio, en dergelijke, maar ook bijvoorbeeld over wetenschappelijk onderzoek”, aldus Lisa. “Onze voorlichters hebben personeel in en rond de kinderpoli informatie gegeven over transgender personen, wat een transitie inhoudt en wat belangrijk is aan goede zorg. Daardoor is de doelgroep veel meer tot leven gekomen voor de medewerkers van Radboud UMC”.

De rol van Transvisie stopt niet nu de kinderpoli opent. “Doorstroming naar volwassenenzorg, waaronder ook chirurgie, is natuurlijk belangrijk om de kinderen en jongeren perspectief te kunnen bieden”, aldus Lisa. “Radboud is al volop aan het nadenken over hoe deze zorg ingericht zou moeten worden. Wij denken daarover ook weer mee”.

De ‘Subsidieregeling borstprothesen transvrouwen’ ging in op 1 februari 2019 in en eindigt op 1 februari 2024. In deze regeling staat opgenomen dat een transgender vrouw eenmalig een subsidie kan aanvragen ten behoeve van het operatief plaatsten van borstprotheses.

De subsidieregeling is bedoeld voor transgender vrouwen die een borstvergroting met borstimplantaten willen. Met de subsidie betaal je (een deel van) de kosten voor het operatief plaatsen van borstimplantaten en overige gerelateerde medische kosten. De hoogte van de subsidie is €3.830,-.

Om de subsidie te krijgen moet je aan enkele voorwaarden voldoen. De gehele subsidieregeling met alle voorwaarden is hier te lezen. Meer informatie over deze subsidieregeling valt te vinden op de zorgverzekeringspagina van transvisie en het nieuwsbericht van 18-2-19.

Dina Bons heeft dit jaar de Gender Diversity Award gekregen. Zij zet zich al jaren in voor de rechten, acceptatie en leefsituatie van de meest kwetsbare groepen binnen de LHBTQ-gemeenschap en (bi culturele) trans mensen. Zo heeft ze samen met Adrie van Diemen een kliniek op gezet voor mensen die in de reguliere zorg moeilijk terecht kunnen. Trans mensen kunnen daar terecht voor advies, controle, hormonen en hulp bij het aanpassen van hun geslacht in hun paspoort. Zie voor meer informatie het artikel op Winq.nl

Vandaag (20-02-2020) is er een artikel in Trouw verschenen over het feit dat veel transgenders zelf aan de slag gaan met hormonen, met alle gezondheidsrisico’s van dien. Een artikel dat door allerlei andere media is overgenomen. Daarnaast plaatste Trouw een interview met Maaike een zg. DIY-transgender.

Zelfmedicatie is een onderwerp waar Transvisie al langer aandacht voor vraagt. Uit een door Transvisie in 2016 uitgevoerd onderzoek bleek, dat zelfmedicatie veel voorkomt. Ook bleek een verband tussen het aantal mensen dat tot zelfmedicatie bereid was en de lengte van de wachttijden. Zo was 21% van de transgender vrouwen bereid tot zelfmedicatie over te gaan bij wachttijden tot 12 maanden. Werden de wachttijden langer dan 12 maanden, steeg dit percentage naar 41%! Een verdubbeling dus. Van de transgender mensen die daadwerkelijk aan zelfmedicatie deden had 62% totaal geen medische begeleiding. Trouw heeft een aantal zorgaaanbieders gevraagd of zelfmedicatie vaak voorkomt. Deze hebben daarop een schatting gegeven. Er is tot op heden geen goed (vervolg)onderzoek uitgevoerd naar zelfmedicatie.

Transvisie raadt zelfmedicatie in verband met de gezondheidsrisico’s ten zeerste af. Toch begrijpen we wel dat mensen een eigen weg proberen te zoeken omdat transgender mensen nog altijd onvoldoende snel geholpen worden.

Transvisie is blij dat de door haar bepleite decentralisatie, die uiteindelijk tot kortere wachttijden moet leiden, is ingezet. Het veld van zorgaanbieders, zorgverzekeraars, ministerie en kwartiermaker beweegt ook meer en meer mee in die richting. Het aantal zorgverleners is in de afgelopen paar jaar toegenomen. Binnenkort start het Radboud Ziekenhuis in Nijmegen met transgenderzorg (in eerste instantie voor transgender kinderen en jongeren, mogelijk later ook voor volwassenen). Ook andere partijen overwegen transgenderzorg te gaan aanbieden.

Helaas dalen de wachttijden nog niet flink, maar een lichtpuntje is dat ze ook niet zijn toegenomen. Zo is in het laatste jaar de zorgvraag met zo’n 20 % gestegen, die stijging zie je niet terug in de wachttijden. Transvisie blijft zich inzetten om de wachttijden tot een acceptabel niveau terug te brengen en roept alle partijen op daar hard aan te blijven werken. Zelfmedicatie zal dan vanzelf verminderen.

In de avond is er een item over de zelfmedicatie in De wereld Draait Door geweest met Bo van Splibeeck (transgender vrouw) en Guy T’Sjoen (endocrinoloog in Gent). Het item start na op ca, 21.20 minuten.

De heftige werkelijkheid van de gedwongen sterilisatie en gedwongen medische ingrepen.

Op 17 februari 2020 wordt door Williemijn Kempen, een transgender vrouw, aangekondigd dat zij samen met een aantal anderen de gang naar de rechter maakt, vanwege de gedwongen sterilisatie die zij moest ondergaan om haar registratie in de Basis Registratie Personen, de BRP, aan te laten passen. Zie ook het artikel hierover in de Volkskrant.

Tot juli 2014 was er een gang naar de rechter voor nodig om op de juiste manier geregistreerd te zijn en de BRP aan te passen. Dit proces was alleen mogelijk met een verklaring van een ziekenhuis. In deze verklaring stond dat alle, voor de transgender persoon mogelijke, medische zorg was gedaan, inclusief een ingreep om onvruchtbaar te worden, de zogenaamde sterilisatie-eis. Onder ‘alle mogelijke zorg’ werd naast de sterilisatie alles verstaan wat medisch mogelijk was, dus ook de eis dat iemand hormonen gebruikte en dat alle operaties, die zonder al te veel complicaties mogelijk waren, uitgevoerd waren. Er was dus naast de sterilisatie ook een eis tot gedwongen behandeling.

De procedure om het geslacht aan te passen was meestal een procedure op papier, echter er was een mogelijkheid dat de rechter de transgender persoon zelf wilde zien. Zo kon het gebeuren dat advocaten moesten uitleggen dat rechters dit soms ook deden. Het simpele feit dat dit meestal niet gebeurde maakte het niet minder gênant en vernederend.

Er was een rapport van nota bene Human Rights Watch (HRW) in 2011 voor nodig om deze kwalijke praktijken (gedwongen sterilisatie en medische behandelingen) aan de orde te stellen. HWR is een organisatie die zich meestal bemoeit met de mensenrechten in dictaturen en staten waar de rechten van mensen met voeten worden getreden. Het was voor onze overheid dus nogal gênant dat HRW dit rapport uitbracht. In dit rapport werden de eisen een schending van de mensenrechten genoemd en werd aan de overheid de oproep gedaan de praktijk van gedwongen medische ingrepen per direct te stoppen.

https://www.hrw.org/nl/news/2011/09/13/243970

https://www.hrw.org/sites/default/files/reports/netherlands0911nlsumandrecs.pdf

Het duurde na dit rapport nog tot juli 2014 voordat eindelijk de wet was aangepast en er geen gedwongen medisch handelen meer noodzakelijk was om als transgender persoon juist geregistreerd te worden. Tussen 2011 en 2014 werd de wet keer op keer uitgesteld en alleen door stevig aandringen van onder andere Transgender Netwerk Nederland is de nieuwe wet er uiteindelijk gekomen.

Het is dus nog maar 6 jaar gelden dat de Transgenderwet in werking trad en er niet langer een gang naar de rechter nodig was om het geslacht in de BRP te laten aanpassen en ook niet langer steriliteit werd geeist.

Al met al is een welgemeend excuus op zijn plaats, niet alleen voor de gedwongen sterilisatie maar ook voor alle andere dwang tot medisch ingrijpen.

De medische faculteit van de universiteit van Georgia heeft samen met de Augusta Universiteit in Georgia onderzoek gedaan naar mogelijke biologische oorzaken van gender incongruentie.

Bekend is dat tijdens de zwangerschap onder invloed van o.a. oestrogeen de hersenen van de foetus vermannelijken of vervrouwelijken.  Bij dit onderzoek in Georgia werden 19 afwijkende genen gevonden die verantwoordelijk zijn voor veranderingen in de gevoeligheid van de hersenen van het ongeboren kind voor oestrogeen. De wetenschappers zijn nog voorzichtig met het trekken van conclusies. Zij geven aan dat de afwijkingen van de 19 genen een indicatie kunnen zijn dat genderincongruentie een biologische oorzaak heeft.

In het artikel “Gene variants provide insight into brain, body incongruence in transgender”  van de August Universiteit word uitgebreid in gegaan op dit onderzoek.

Eerder onderzoek gaf ook al aanwijzingen dat er veranderingen zijn in de hersenen van transgender personen waardoor de hersenen overeenkomen met de gender die zij ervaren.

Voorbeelden van eerder vergelijkbaar onderzoek in België, Brazilië en Nederland zijn:

1. Transgender kids’ brains resemble their gender identity, not their biological sex
2. Structural Brain Differences for Transgender People
3. Coming of Age: Gender Identity, Sex Hormones & the Developing Brain

Transvisie heeft gereageerd op het consultatieverzoek van minister Dekker (rechtsbescherming) op de voorgestelde wijzigingen van de Transgenderwet. Transvisie vindt de voorgestelde wijzigingen een goede stap richting de verdere emancipatie van transgender personen en is blij met het laten vervallen van de deskundigenverklaring voor personen vanaf 16 jaar. De procedure wordt toegankelijker.

Ook is Transvisie blij dat voor jongeren onder de 16 jaar een wijziging van de geslachtsregistratie mogelijk wordt, immers het bevestigen van de eigen genderidentiteit is belangrijk voor het mentale welzijn van deze jongeren. Het verkeerd geregistreerde geslacht kan voor hun erg belastend zijn, te meer dat juist het geslacht en de naam wordt vermeld op identiteitsbewijzen, diploma’s en andere openbare documenten. Tijdige wijziging kan lange wijzigingsprocedures achteraf voorkomen. Transvisie staat echter niet achter het voorstel om deze wijziging te laten regelen via de rechter. Een procedure via de rechter is onnodig ingewikkeld en belemmerend. Daarom roept Transvisie op om kinderen onder de 16 jaar dezelfde procedure als voor personen boven de 16 jaar te bieden, dus zonder deskundigenverklaring of gang naar de rechter. Als dat niet haalbaar is, dan zien we graag een alternatieve procedure die laagdrempeliger is dan de gang naar de rechter en minder stigmatiserend dan de deskundigenverklaring.

Tot slot roept Transvisie de minister ook op om non-binaire personen een procedure te bieden waarmee zij hun geslachtsvermelding kunnen wijzigen naar bv. een X.

Lees de volledige reactie-van-transvisie-op-transgenderwet.

Tijdens het endocrinologiecongres van de NVE op 24 januari j.l werd ‘Herman’ gelanceerd. Herman is een magazine-achtig boek waarin mannen en artsen hun ervaringen met de toediening van testosteron delen. In dit boek komen personen aan het woord die gebruik maken van testosteron-middelen omdat hun lichaam testosteron niet of onvoldoende zelf aanmaakt. Natuurlijk komt er een trans (jonge)man aan het woord (Dees), maar ook mannen die om andere redenen testosteron gebruiken. Bijvoorbeeld vanwege het Syndroom van Klinefelter, een hypofyse-aandoening of door een verwijdering van de testes als gevolg van zaadbalkanker.

Lisa van Ginneken, voorzitter van Transvisie, mocht tijdens het congres namens de transgenders een exemplaar van het boek in ontvangst nemen. Lisa over Herman: “Mooi om te zien hoe de ervaringen rondom het missen (en krijgen) van testosteron zo overeenkomen, ondanks de verschillen tussen deze groepen. Het is ook niet toevallig dat Transvisie samenwerkt met de belangenorganisaties van deze groepen om de vergoeding van Nebido te verbeteren”.

Het concept en de fotografie van dit boek was in handen van Sarah Wong, die we onder meer kennen van het boek ‘Genderkinderen’, waarvoor ze transgender kinderen en jongeren portretteerde. We zien in het boek ook interviews en portretten van artsen die werken met en voor de diverse doelgroepen. “Namens de artsen voor onze community wordt dr. Klink aan het woord gelaten. Dr. Klink werkte voorheen bij Amsterdam UMC, nu in Antwerpen en is via een samenwerking met Genderteam Zuid Nederland nog steeds voor de Nederlandse community werkzaam”, aldus Lisa.

Het boek geeft ook uitgebreide medische informatie rondom testosteron en het gebruik van testosteron-middelen. Deze informatie vervangt natuurlijk nooit een consult met een arts, maar geeft een goed algemeen beeld van wat lage testosteronspiegels voor symptomen kunnen geven en wat een adequate behandeling daaraan kan doen. Het boek is mogelijk gemaakt door Ferring B.V., een van de leveranciers van testosteronpreparaten in Nederland. Roeland Westra, Product Manager bij Ferring: “Als initiatiefnemer van Herman voel ik tegelijkertijd dankbaarheid en trots. De vrije hand die ik van Ferring heb gekregen, de visie van Sarah Wong, het journalistieke talent van mijn collega Anita Jansen en bovenal de openhartige verhalen van de mannen en artsen hebben Herman langzaam maar zeker gesmeed tot iets bijzonders. Het was een prachtige ervaring. Ik hoop dat mannen en hun partners via Herman gestimuleerd worden om te lezen over de testosteron-ervaringen van anderen en zo (h)erkenning krijgen en uitgenodigd worden om hun eigen verhaal te delen. Want pas dan is Herman echt geslaagd!”.

In het boek is ook een zogeheten Testosteronwijzer opgenomen. Dit is een overzicht van de testosteronpreparaten die in Nederland beschikbaar zijn met een aantal van hun belangrijke eigenschappen. “Dit boek informeert, geeft keuzeopties weer, maar bovenal maakt het zichtbaar op hoeveel verschillende manieren een juiste behandeling kan bijdragen aan de kwaliteit van het leven van vele groepen mannen”, aldus Lisa.

Het boek is vanaf februari 2020 op de afdelingen endocrinologie, interne geneeskunde en urologie in de meeste ziekenhuizen in Nederland gratis verkrijgbaar. Je kan het ook zonder bijkomende kosten bestellen via www.hermanmagazine.nl of een mail naar hermanmagazine@ferring.com.

TNN doet een oproep om het geluid van de transgender gemeenschap mee te laten klinken bij de aanpassing van de nieuwe Transgenderwet. In de huidige regelgeving is het mogelijk voor transgender mensen om de officiële vermelding van geslacht te veranderen, hier hangt echter wel een prijs aan: een deskundigenverklaring van wel meer dan €300,-! Voor veel trans mensen in Nederland is dit een flink bedrag en een onnodige belemmering.

Op dit moment ligt er een voorstel op tafel om de Transgenderwet aan te passen. Een van de grootste veranderingen is het laten vervallen van deze verplichte deskundigenverklaring. Een belangrijke stap voor de Nederlandse transgender gemeenschap. Helaas ziet niet iedereen het zo; in een reeds gepubliceerd artikel van Trouw kwam helaas veel weerstand en transfobie naar voren. Ook moeten trans kinderen onder de 16 jaar het belang van de wijziging éérst bij de rechter aantonen en komen er geen veranderingen voor non-binaire personen.

Voor deze voorgestelde aanpassing kan je via een internetconsultatie tot 12 februari reageren en eventueel advies geven. TNN en Transvisie vinden het belangrijk dat het perspectief van de transgender gemeenschap hierin wordt meegewogen, met name trans kinderen, en non-binaire personen. Op de website van TNN valt meer over dit onderwerp te lezen, waaronder voorbeeldbrieven van steunbetuig voor laagdrempelige wijziging van de geslachtsvermelding voor trans kinderen en wettelijke erkenning van non-binaire personen.

Rainbow Health Ontario heeft met steun van de provincie Ontario een uitgebreid rapport gepresenteerd over de begeleiding en het sociaal klimaat die transgender kinderen en jongeren en hun ouders en verzorgers nodig hebben. De schrijvers van het rapport hebben zich vanaf het begin laten bijstaan door een adviesraad, die bestond uit: ouders van transgender kinderen en jongeren, transgender jongeren en behandelaars van transgender kinderen en jongeren. 

Het rapport handelt over de plek van transgender en non-binaire kinderen en jongeren in de samenleving en hun kwetsbaarheid daarbij. Daarbij wordt uitgebreid op een veelheid van onderwerpen ingegaan, zoals:

• Genderbevestiging en ondersteuning door ouders, hulpverlening en samenleving als belangrijkste beschermende factor voor deze kinderen.
• Aandacht voor de invloed van de verschillende culturele achtergronden van deze kinderen (First nation (Indiaanse), Afrikaans, Latijs-Amerikaanse, nieuwkomers, stad en platteland, etc. achtergrond).
• Aandacht voor het belang van het depathologiseren van genderdiversiteit, het is geen stoornis maar een variant.
• Aandacht voor het feit dat: non-binaire kinderen nog onvoldoende in beeld zijn bv. bij de hulpverleners en nog weinig aandacht is voor transgender kinderen met een handycap.
• Er wordt ingegaan op de handelingsverlegenheid van de behandelaars en hulpverleners.
• Risicofactoren zoals dakloosheid, sekswerk en geweld komen aan de orde.
• Het belang van het contact met andere transgender en/of non-binaire kinderen of jongeren.

Het rapport komt met een veelheid van aanbevelingen (pagina V, VI en VII en vanaf pagina 64). 

Hoewel dit rapport geschreven is over de situatie in Ontario, is het zo uitgebreid en genuanceerd, dat het zeker ook bruikbaar is in de Nederlandse situatie. Er zijn veel overeenkomsten tussen Ontario en Nederland, qua samenstelling van de bevolking en hoeveelheid inwoners. In het rapport wordt ervan uitgegaan dat 0,7 – 3,2% van de kinderen en jongeren zich niet thuis voelt in de tweedeling man/vrouw. Deze cijfers komen overeen met andere uitgevoerde wereldwijde onderzoeken. In de Nederlandse situatie zou dat betekenen dat we het hebben over een groep van ca. 24.000 – 108.000 kinderen en jongeren tot 18 jaar. Dat is een grote groep kinderen en jongeren waarvan slechts een relatief klein deel in beeld is bij behandelaars of hulpverleners. Dat is de groep die medische zorg nodig heeft. Ondersteuning van kinderen en jongeren en hun ouders wordt op dit moment nog voor een belangrijk deel uitgevoerd door vrijwilligers. Dat is op termijn niet haalbaar in verband met de grootte van de groep. Er is in Nederland geen inventarisatie of onderzoek waarbij in beeld wordt gebracht wat gender-onderzoekende kinderen nodig hebben, wanneer zorg nodig is, welke knelpunten er zijn, wat leerkrachten nodig hebben, etc. Dit rapport uit Ontario kan een voorbeeld zijn voor een dergelijke inventarisatie. 

Ben je nieuwsgierig geworden? Lees het volledige ‘Trans and non-binary children and youth: A roadmap for improving services in Ontario‘. Op deze pagina is het rapport te vinden in het Engels en in het Frans.

Het is al weer ruim 48 uur geleden dat de Nikkie de Jager (Nikkie Tutorials) in een YouTube video uit de kast kwam. Een video die je met gemengde gevoelens kunt bekijken. Triest dat iemand zodanig gechanteerd is, dat coming-out nodig was geworden en dat ze niet zelf de keuze heeft kunnen maken of, hoe en wanneer  ze dit bericht wereldkundig zou maken. Sterk hoe ze het wereldkundig heeft gemaakt. Een explosie van media-aandacht was het gevolg. In een aantal programma’s kwamen transgender mensen aan het woord. Nikkie werd bedolven onder heel veel positieve reacties en we hopen van harte dat dat zo blijft. We hopen ook dat deze coming-out andere transgender mensen kan sterken.

Hieronder volgen een aantal links naar artikelen en programma’s die over dit onderwerp gaan. Het niet onze bedoeling daarmee volledig te zijn:

Coming-out Video van Nikkie de Jager van 13 januari 2020: De video waarin Nikkie haar coming-out doet.

BBC The social: ‘We are transgenders’, As Nikkie comes out, we just eant to share this poem, van Gray Crosbie.

Uitzending van de Wereld Draait Door van 14 januari 2020: Waarin drie transgender mensen is gevraagd naar hun reactie op de coming-out van Nikkie.

RTL nieuws van 14 januari 2020: Chantage rond coming-out komt vaker voor: ‘Wie dit doet verdient een plekje in de hel’.

Omroep Brabant van 14 januari 2020: Transgender-onthulling Nikkie de Jager maakt veel ondruk: ‘Een diepe buiging voor deze powervrouw’.

Telegraaf. nl van 14 januari 2020: Moedige Nikkie neemt nu groot risico. Interview met Lisa van Ginneken over de coming-out en de gevolgen daarvan.

HLN.be van14 januari 2020: Wereld verbaasd over bekentenis YouTuber Nikkie: ‘Het valt niet op dat ze transgender is, en dat is niet abnormaal’.

Hart van Nederland 14 januari 2020 – laat. Aandacht voor coming out van Nikkie.

Hart van Nederland 14 januari 2020 – gezondheid: Steeds meer aanmeldingen bij genderpoli’s, wachttijd is langer dan 100 weken.

Jinek: 14 januari 2020: Aandacht in Jinek voor de coming-out van Nikkie.

Op1: 14 januari 2020: Aandacht voor coming-0ut van Nikkie.

Linda.nl 14 januari 2020: De dochter van Taya is transgender: ‘Ze speelde een toneelstuk’.

Vice.nl 14-januari 2020. Nikkies Coming-out laat zien dat trans personen worden gedwongen te kiezen.

Womeninc.nl 15 januari 2020: Nikkies coming-out legt het ongemak van de media bloot. Kritisch artikel over de wijze waarop de media omgaat met nieuws over transgenders.

Het Eindhovens dagblad 15 januari 2020 Verontwaardiging over het noemen van oude naam van Nikkie Tutorials. “Dat kan pijn doen”

Er zijn momenteel problemen met de levering van Systen pleisters voor transgender vrouwen (Systen pleisters zijn een zgn. Merkmedicijn). De inschatting is dat deze problemen pas in juni zijn opgelost. Zie de informatie hierover op de website voor medicijntekorten van De Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie, de KNMP, https://farmanco.knmp.nl/geneesmiddel/2270-Estradiol.html .  Een apotheker wist te vertellen dat het patent op deze pleisters is inmiddels verlopen zou zijn. Leveringsproblemen zijn dan vaak een opmaat naar het uit de handel nemen van een merkmedicijn.

Wij raden aan om, als je deze pleisters gebruikt, bijtijds contact op te nemen met je apotheek om te vragen of er nog voorraad is.  Is er geen voorraad meer dan kan deze kan je informatie geven over alternatieven/substitutie en hoe te handelen om dit voorgeschreven te krijgen.
Als generiek middel (“op de stofnaam”, zoals dat in apothekersland heet) zijn de hormoonpleisters zonder problemen te krijgen en de substitutie van een generiek middel voor een merkmedicijn is iets dat een apotheker op eigen gezag mag doen, dus zonder tussenkomst van de behandelende arts.

Je kunt ook contact opnemen met je voorschrijvende arts en vragen een generiek middel voor te schrijven.

Samenvattend:
– Als je bij de apotheek bent, vraag om substitutie.
– Als je bij je endocrinoloog bent, vraag om het generieke middel voor te schrijven.

“Waarom kan ik niet zijn wie ik wil zijn?”

Het verhaal van Jessica,
transgender en actrice bij Theater Babel Rotterdam.

Zij brengt haar verhaal open en bloot, laat niets onbesproken, toont zich kwetsbaar en gaat geen taboe uit de weg.

Haar medespelers laten zich inspireren door haar verhaal.
Ook zij keren zich binnenstebuiten met openhartige, kwetsbare en (on)alledaagse bekentenissen over hun jeugd, over seksualiteit, over wie ze wel en niet willen en kunnen zijn.

Een voorstelling met oude en eigentijdse vocale muziek door een koor van 34 acteurs met en zonder beperking, omgeven door spectaculaire 360 graden projecties.

Locatie Eendrachtstraat 81 Rotterdam. Duur van de voorstelling 1,5 uur, geen pauze. Kosten € 20,-, Regie Paul Röttger.

Van J. naar Jessica is het eerste in een reeks van vijf portretten uit een inclusieve samenleving. 

Voor meer informatie zie de website en het artikel in de Gaykrant. 

Op 7 december heeft Lush Rotterdam, in navolging op Lush Amsterdam, Transvisie de gelegenheid geboden de naamsbekendheid van Transvisie te vergroten, door informatie te verstrekken aan de bezoekers van de winkel. Daarbij heeft Lush de opbrengst van de verkoop van de Charity pot op die dag, bijna 300 euro ex. BTW,  geschonken aan Transvisie.

Medewerkers van Lush Rotterdam bedankt.

Verslag van het overleg transgender zorg, opgesteld door Frederique Retsema (Disclaimer: ik heb dit verslag redelijk uit het hoofd gedaan, dit verslag is een verslag op hoofdlijnen).

Twee keer per jaar wordt door het ministerie van volksgezondheid VWS) een middag georganiseerd over de transgenderzorg. Bij dit overleg zitten mensen van de Kwartiermaker, vertegenwoordigers van het ministerie, verzekeraars en ook van de zorgaanbieders zelf. Lisa van Ginneken (Transvisie) was mede presentator en er waren ook andere mensen van Transvisie, TNN en T-Nederland aanwezig. In totaal waren er zo’n 100 mensen.

Lisa heeft me een paar weken geleden gevraagd om een presentatie te maken voor dit overleg over de toekomst van de transgenderzorg, vanuit activistisch perspectief. Ik zal later in dit verslag ingaan op wat ik daar aan de orde heb gesteld.

De dag werd geopend door de Directeur-Generaal (hoogste baas) van het ministerie. Hij bleek goed op de hoogte van de ontwikkelingen: hij sprak over het rapport van de kwartiermaker/Transvisie, over de teleurstelling dat de wachttijden niet omlaag gingen, dat het ministerie graag meehelpt om de transgenderzorg vooruit te helpen – en stak ook de hand in eigen boezem door te zeggen dat de problemen in de transgenderzorg het ministerie overvallen hebben en hij ook graag wil nadenken hoe dit soort verrassingen in de toekomst voorkomen kunnen worden. Hij heeft nog even kort geluisterd naar de tweede presentatie (van de kwartiermaker), maar ging vrij snel weg naar een ander overleg. Toch vond ik het goed dat hij tijd vrij maakte om aan te geven dat ook het ministerie het belang van dit overleg goed in ziet.

Daarna kwam de kwartiermaker: die keek vooral terug naar wat er sinds het aanstellen van de kwartiermaker tot nu toe gebeurd is. Hij meldde ook dat de wachtlijst gelijk gebleven is sinds een jaar geleden. De gemiddelde wachttijd van transgenders zit maanden (!) boven de Treek-norm, dat is wat hem betreft onacceptabel. Wel hebben zich ook dit jaar meer transgenders aangemeld.

Baudewijntje Kreukels (onderzoekster/psycholoog A-UMC) hield daarna een presentatie over de ontwikkeling van de vraag naar transgenderzorg. Kern van het betoog: het aantal aanmeldingen in de transgenderzorg groeit nog steeds, er is in ieder geval geen reden om aan te nemen dat de hoeveelheid benodigde zorg komend jaar spontaan minder zal zijn dan dit jaar.

Casper Martens (Transvisie) en David Grim (Zorgvuldig Advies – het bureau van de Kwartiermaker) hebben het onderzoek van de Kwartiermaker en Transvisie toegelicht. Ik verwijs graag door naar het Facebook-bericht van Transvisie. Ze hebben duidelijk gemaakt dat lange wachttijden depressies veroorzaken en dat deze lange wachttijden vanuit transgenders gezien onacceptabel zijn. Wat ze heel goed deden was dat ze de irritatie van transgenders over de zinloosheid van diagnostiek vermeld hebben, en tegelijkertijd ook aangegeven hebben dat diagnostiek door andere transgenders wel als zinvol ervaren werd.

Lisa van Ginneken (Transvisie) heeft aan de hand van enkele foto’s verteld hoe transgenders tegen de zorg aankeken. Wat mij hiervan het meest bijgebleven is, is de foto van een bouwmarkt: ze heeft de cijfers van het vorige onderzoek aangehaald waaruit bleek dat als de wachttijd minder dan een jaar is, dat zo’n 21% van de transgenders aan zelfmedicatie (hormonen via internet) doet, als de wachttijd meer dan een jaar is dan verdubbelt het aantal transgenders dat voor zelfmedicatie kiest (41%).

Na de pauze kwam Justus Eisfeld aan het woord. Hij is terug in Nederland komen wonen en wordt binnenkort ook bestuurslid bij Transvisie. Deze presentatie deed hij echter vanuit zijn rol van voormalig bestuurslid van Callen-Lorde. Justus heeft ons toegelicht hoe de zorg er bij Callen-Lorde uit ziet: welke gesprekken, beginnen met halve hoeveelheid hormonen. Hij heeft meerdere keren verteld dat deze zorg weliswaar innovatief was, maar dat Informed Consent toch al 20 jaar bestaat. Hij heeft iedereen ook uitgenodigd voor een rondleiding bij Callen-Lorde. Later, in de forum discussie, heeft Annelijn Wensing-Kruger aangegeven dat ze hier zeker gebruik van gaat maken. Justus raadt aan om voor hormonen gebruik te maken van (eerst) gespecialiseerde (en later: alle) huisartsen en om transgenderzorg niet als ingewikkelde zorg te zien.

Hierop volgde een filmpje van iemand uit IJsland: ze hebben daar de zorg fors aangepakt, met een verbod op pathologisering van de zorg en gemakkelijk kunnen veranderen van voornaam en geslachtsindicatie in de burgerlijke stand. Opmerking uit de zaal: ze kwamen ook wel van heel ver. Dit suggereert, voor zijn gevoel, ook dat de situatie in Nederland erg last heeft van de wet van de remmende voorsprong. Dit was een breed gedeeld gevoel in de zaal.

Daarna mocht ik mijn verhaal houden (zie sheets https://frpublic.s3-eu-west-1.amazonaws.com/Toekomst+transgenderzorg+27-11+v++1.0.odp , hieronder aangevuld met zaken die niet op de sheet staan).

• Ik heb wat lijntjes van verleden, via heden, naar de toekomst gelegd. Waarbij ik ook (zie pictogram van doolhof op de sheets) aangaf dat het soms lastig is om daar te komen, maar dat iedereen in dit doolhof wel de wil heeft om bij de uitgang te komen.
• Bij de sheet van DSM-5: A-criteria gaan er van uit dat genderidentiteit (gi, beschrijving van je gender gevoel), de genderexpressie (ge, hoe je er uit ziet), de genderrol (gr, hoe een ander je ziet + je gedrag) en lichaamsdelen (ld) aan elkaar gelijk gesteld worden. Dat gaat op voor veel (trans)mannen en (trans)vrouwen, maar niet voor mensen met een non-binair voelende behandelvraag of een non-binaire genderidentiteit. Ik heb dit voor non-binaire behandelvraag toegelicht met het voorbeeld van iemand die met een mannenlichaam geboren was en gi=ge=gr=man, maar wel een vaginaplastiek nodig had. Past niet in de A-criteria (er werd door drie leden van het A-UMC genderteam “nee” geknikt, die zagen duidelijk het probleem). Ook bij non-binaire genderidentiteit gaat het fout: als je gi=ge=gr=ld serieus neemt, dan verwacht je bij een genderfluïde persoon dat die een koffer met kleren meeneemt om de genderexpressie meerdere keren per dag te wisselen. En dat die eerst met hem/zijn en een uur later met zij/haar aangesproken wil worden omdat de genderidentiteit veranderd is. Gelukkig (!) werkt het niet zo. Dit houdt ook in dat de angst voor grotere kans op spijt bij genderfluïde genderidentiteit ook ongegrond is.
• Heb daarna bij de B-criteria aangegeven dat ik dit zorgverlening onwaardig vindt: zorg moet dysforie voorkomen, niet wachten tot het optreedt. Om deze reden ook het dringende verzoek om het vanaf nu niet meer over genderdysforie te hebben (het gaat niet primair om dysforie over ons gender), maar over genderincongruentie.
• Bij ICD-11: Het is een goede zaak dat ICD-11 geen lijdensdruk meer meet, maar de verkeerde aanname over gi=gr=ld zit er nog wel in. Dus: graag uit de DSM (geen psychische aandoening meer), maar wel in de ICD blijven, met andere criteria. Voor ons gevoel zijn er maar 2 criteria relevant (1 van de 2 is voldoende): 1. heb je lichaamsdelen die je bij geboorte gekregen hebt maar die niet bij je passen? Dan is er zorg nodig om die lichaamsdelen te verwijderen. Of 2: heb je lichaamsdelen nodig die je niet hebt? Dan is er zorg nodig om die lichaamsdelen te krijgen.
• Bij de opbouw-sheets voor rechten van artsen/psychologen/MDT/patiënt: in het verleden was de arts volledig verantwoordelijk voor alles. Dankzij Harry Benjamin kregen we later een psychische stoornis, toen leek het ook logisch dat de psycholoog diagnostiek ging doen: de arts werd verantwoordelijk voor de uitvoering, de psycholoog voor de diagnose. Dat vond de psycholoog niet zo leuk, want als patiënten spijt kregen dan kon de psycholoog zo maar aangeklaagd worden voor de verkeerde diagnose. Oplossing: Multi-Disciplinair Team. Nu komen in de zorg meer MDT’s voor, maar in die MDT’s zitten dan artsen, verpleegkundigen, psychologen waarbij iedereen ook zonder dossier weet wie de patiënt is. Bij ons weet alleen de keuringspsycholoog dat: er is weliswaar een arts bij de intake geweest, maar dat is al weer maanden geleden en de arts heeft zonder dossier geen idee wat daar besproken is. De overige deelnemers hebben de patiënt nog nooit gezien. Terugkomend op het doel: de patiënt heeft geen idee wie er in dit team zit m.u.v. de eigen keuringspsycholoog en weet dus ook niet meer wie die aan moet klagen. Bovendien is nu iedereen een beetje, dus niemand als persoon verantwoordelijk, dus probleem opgelost… totdat iemand bedacht dat het raar is dat iedereen, MET UITZONDERING VAN DE PATIëNT verantwoordelijk is. Dat is opgelost via “shared decission making”. Het rare daarbij is wel, dat de patiënt geen enkele invloed heeft op de mate waarin diagnostiek gedaan wordt, niet aanwezig is bij de besluitvorming in het MDT, maar zich wel mede verantwoordelijk moet stellen voor de besluitvorming. En als je dan denkt: “nu is -echt- iedereen verantwoordelijk”, dan bekijk je de wetgeving en dan blijkt dat de arts uiteindelijk wel volledig eindverantwoordelijk is. Voor activisten een goede reden om het multidisciplinaire team af te willen schaffen.
• Keuringspsychologen weten net zo weinig als medewerkers van het ministerie, medewerkers van verzekeraars of collega-transgenders: de enige die weet wat die voelt is de transgender. Bij transgenders heet de keuring wel “examen man” of “examen vrouw”, en bij examens is een leerboek wel handig. Om deze reden hebben we de site www.StopGatekeeping.nl gemaakt. Ik had gehoopt dat dit ertoe zou leiden dat de gatekeeping zou worden afgeschaft omdat psychologen inzien dat hun controles zinloos zijn, maar daar werd ik in teleurgesteld. Sommige mensen denken “baadt het niet, dan schaadt het niet”, maar dit klopt niet: door de lange doorlooptijd van diagnostiek is de hoeveelheid dysforie aan het einde van de diagnostiek eigenlijk altijd groter dan aan het begin van de diagnostiek. Kortom: voer Informed Consent in.
• Bij Informed Consent: ik heb dit weinig uitgelegd, vooral verwezen naar Justus zijn verhaal (dat is ook de manier waarop we het graag in Nederland zien).
• Beeldvorming: het beeld dat transgenderzorg ingewikkeld is klopt niet. We hebben op het, mede door het Amsterdamse genderteam georganiseerde, wereldwijde transgenderzorg congres in Amsterdam het verhaal gehoord van drie huisartsen uit Canada. Die gaven aan dat genderzorg niet ingewikkeld is. Zij denken bij ingewikkelde zorg onder meer aan depressies: je hebt er 8-10 verschillende soorten medicijnen waarvan ieder medicijn voor- en nadelen heeft en geschikt is voor een specifiek type patiënt. Dat is dus best lastig om de juiste medicijnen voor jouw patiënt te zoeken. Ook de hoeveelheid is een probleem: als je te veel voorschrijft, gaan mensen als een zombie leven, dat is slecht voor de kwaliteit van leven. Als je te weinig voorschrijft, dan helpen de medicijnen onvoldoende, dan doen de patiënten aan zelfdoding, dat was nu net niet de reden dat ze op het spreekuur kwamen. Transgenderzorg daarentegen kent maar een paar soorten medicijnen, je schrijft een standaard hoeveelheid voor, als er bijwerkingen optreden dan breng je de hoeveelheid naar beneden, als er geen bijwerkingen zijn en de patiënt vraagt om meer, dan geef je meer. Conclusie: transgenderzorg is niet ingewikkeld, geen enkele reden voor multidisciplinaire teams en verplichte psychologen.
• Medisch model: het gaat om het verschil tussen veel kennis hebben en daardoor veel verantwoordelijkheid willen nemen over een anders’ proces, waarbij als de behandeling niet tot een oplossing leidt de diagnostiek wel mis moet zijn. Wij willen liever een coachingsmodel: een behandelaar die naast de transgender staat, waarbij de transgender besluiten neemt over wat nodig is en wat niet en waarbij bij fouten gekeken wordt wat je dan kunt doen om het op te lossen.
• Adolescentenzorg: The Dutch Approach klinkt heel vooruitstrevend, maar ons doel gaat verder: jong volwassenen op hetzelfde moment als diens niet-transgender vriendjes/vriendinnetjes dezelfde lichamelijke ontwikkeling geven.
• Toekomstige zorg: er is wel degelijk nog een rol voor een (helpende) psycholoog, maar wel met een Chinese muur tussen die helpende psycholoog en de behandelaars, omdat je anders één grote “goed nieuws-show” krijgt waardoor je niet de hulp zult kunnen bieden die je wilt bieden.

  Vraag na afloop: hoe maak je verschil tussen een patiënt die je op basis van Informed Consent kunt behandelen en een patiënt waarbij dit niet kan? Ik heb uitgelegd dat dit werkt op basis van twee criteria: iemand kan zelf over diens eigen zorgproces beslissen en iemand snapt de consequenties. Ze vroeg hoe je bepaalt dat iemand over diens eigen zorgproces kan beslissen, ik heb daarbij uitgelegd dat iemand die dermate depressief is dat die diens bed niet meer uitkomt prima volgens gatekeeping behandeld kan worden, maar als iemand met het OV of met eigen auto naar de behandelaar toe rijdt, dat zo iemand dan ook al snel wel in staat geacht moet worden over diens eigen zorgproces te beslissen. (Ze klonk niet overtuigd).

  (In alle presentaties die hierna volgenden had iedereen het ineens over genderincongruentie en Joep Roeffen heeft heel uitgebreid uitgelegd waarom hij in de zorg van transgender jongeren niet zonder MDT kon. Mijn conclusie: het lijkt erop dat opnieuw de transgender die de meeste zorg nodig heeft de maat wordt van hoe elke transgender behandeld moet worden. Aan de andere kant kwam, zelfs vanuit het A-UMC, regelmatig de conclusie naar voren dat transgenderzorg “zorg op maat” is. Helaas voor ons lijkt dit wel nog steeds de maat van de behandelaars te zijn).

  Daarna vertelde Tim van der Grift (onderzoeker A-UMC) over de onderzoeksagenda van het Amsterdamse genderteam. Zijn mening: alles moet onderzocht kunnen worden (ook hersenonderzoek bij transgenders). Ik heb me deze keer maar stilgehouden.

  Joep Roeffen (psycholoog, coördinator van genderteam Zuid-Nederland) vertelde waar hij bij het bouwen van een zorgnetwerk tegenaan loopt. Het blijkt enorm lastig te zijn om hormoonbehandelingen vergoed te krijgen: sommige verzekeraars willen alleen vergoeden op basis van diagnostiek van een universitair ziekenhuis (lees: A-UMC). Een ander probleem is, bleek ook uit de zaal, dat als een ziekenhuis besluit om hormoonbehandelingen voor transgenders erbij te doen, dat dit dan ten koste gaat van andere zorg (bv: ouderenzorg) in datzelfde ziekenhuis. De Kwartiermaker dacht dat dit iets genuanceerder lag en is bereid hierbij te helpen, aan de andere kant zijn er wel heel gedetailleerde regels (met als doel de totale zorg goedkoper te maken) die hierbij dwars liggen.

  Hierna kwam een forumdiscussie (met Lisa als presentator en Annelijn Wensing-Kruger (hoofd psychologenteam A-UMC), Marco Ruiter (Zilveren Kruis) en mij als panelleden). Een paar opvallende zaken hieruit:

• Annelijn Wensing-Kruger gaf aan dat ze verder naar de rol van de psycholoog wil kijken. Ze vindt het wel nodig dat psychologen de inschatting maken of iemand op basis van Informed Consent behandeld wordt of niet (uit opmerkingen uit de zaal bleek dat ook genderteam Zuid-Nederland hier zo in zit). Er zit een groot verschil tussen patiënten, zorg op maat is nodig. Ze gaf aan dat het aantal gesprekken en ook de doorlooptijd van diagnostiek binnen het A-UMC per patient sterk verschilt: sommige mensen zijn na 1 gesprek klaar, anderen hebben meerdere gesprekken. Ze herkende zich hierdoor ook niet in het door mij geschetste beeld dat (dankzij A Campo) er een minimum diagnostiek periode van 6 maanden zou zijn (laat me a.u.b. weten als je hier andere signalen over krijgt).
• Marco Ruiter gaf aan dat hij vanuit de zorgverzekeraars misschien wel een andere vorm van DBC’s wil overwegen als dat de doelgroep (behandelaars) helpt. Hij kwam eerst met het idee dat er misschien wel drie centrale centra kunnen komen (Amsterdam, Groningen en Nijmegen, gecentreerd rond universitaire ziekenhuizen), maar toen Lisa hierop doorvroeg was hij het er later toch wel mee eens dat veel zorg niet moeilijk is en dat die zorg ook via huisartsen of lokale niet-universitaire ziekenhuizen gegeven zou kunnen worden.
• Het lijkt erop dat behandelaars nog steeds heel sterk denken vanuit netwerken in de zorg, waarbij behandelaars vooral naar elkaar gaan doorverwijzen omdat (met name) de psycholoog goed weet waar “aanvullende zorg” beschikbaar is. Toen Lisa vroeg hoe ik hier tegenaan kijk, heb ik aangegeven dat ik graag de transgender in de lead wil hebben. Ik vind de TIP website in België wel mooi: een landkaart, waar allerlei ballonnetjes oppoppen als je klikt dat je een endocrinoloog nodig hebt.

  Opmerking uit de zaal die zo maar ergens opplopte bij een andere presentatie op basis van mijn presentatie:

• Een behandelaar uit Nijmegen kwam met de opmerking dat Informed Consent wel leuk klinkt, maar dat behandelaars niet weten wat de consequenties van hormoonbehandelingen of operaties op de langere termijn zijn. Ik ben daar direct op ingesprongen: dit verhaal klopt niet, via ENIGI is kennis van meerdere jaren beschikbaar. Ik heb aangegeven dat Martin den Heijer (endicronoloog, hoofd A-UMC genderteam, ook aanwezig) hier meer over kon vertellen. Hij gaf aan dat die kennis er inderdaad is voor iedereen die vanaf 1972 behandeld is. Deze gegevens  kunnen niet zo maar gedeeld worden, ivm de privacy van patiënten. Aan de andere kant kan er wel kennis gedeeld worden: hier lopen gesprekken met het universitaire ziekenhuis in Groningen en hij is graag bereid om de kennis uit het ENIGI programma ook te delen met andere behandelaars in Nederland.
• Een endocrinoloog kwam met de opmerking dat er nu een onderzoek gedaan is naar transgenders, maar dat er ook een onderzoek naar behandelaars zinvol zou kunnen zijn, om te kijken hoe die over Informed Consent denken. Hij zou het zelf niet aandurven om zonder hulp van een in gender gespecialiseerd specialist (hoeft geen psycholoog te zijn, maar moet wel meer weten dan hij) een besluit te nemen over hormoonbehandelingen. Ik heb daarop gereageerd dat als je nooit begint met Informed Consent, dat je het dan ook nooit aandurft om volgens Informed Consent te gaan behandelen. En dan kun je deze opmerking over 5 jaar opnieuw maken.

  Niet-officiële gesprekken:

• Ik heb gesproken met mensen van het ministerie en ook met een enkele zorgaanbieder. Het lijkt erop dat minimaal 1 bestaande zorgaanbieder het verhaal van Justus en mij over Informed Consent serieus neemt en daar misschien??? ook iets mee wil doen. Ik zal dit later opvolgen door nog eens contact met hem te leggen.
• Bij 1 andere zorgaanbieder kreeg ik in de gang een herhaling van zetten t.o.v. een soortgelijk gesprek dat ik bij de EPATH in Rome met hem had: hij vond dat het heel goed was dat hij allerlei vormen van zorg aanbood aan transgender kinderen – ook als dat geen onderdeel van de hulpvraag was. Ik vond (en vind) dat hij dat alleen mocht doen als er ook een hulpvraag was: hij mag het aanbieden, niet afdwingen. Dit bleek voor hem nog steeds erg moeilijk te zijn.
• Vanuit het ministerie vroegen ze of het mogelijk is om transgenders te motiveren om ook een klacht bij het ministerie (inspectie) in te dienen. Ze kunnen nu weinig doen omdat ze geen klachten krijgen. Ze vermoeden wel, dat dit ook komt doordat transgenders geen klacht in durven te dienen bij een behandelaar waar ze nog onder behandeling zijn. Ik heb aangegeven dat er wel veel klachten ingediend worden bij de organisaties zelf (eigen klachtenprocedure van het A-UMC bijvoorbeeld), maar dat transgenders wellicht bang zijn dat als de inspectie in gaat grijpen dat dit ten koste gaat van het sowieso aanbieden van zorg door dat genderteam. Ik verwacht dat dit gaat veranderen als er meer aanbieders zijn van transgender zorg waardoor we minder afhankelijk worden van het A-UMC en ik verwacht ook dat -als- er één aanbieder komt die het aandurft om op basis van Informed Consent te werken, dat dit dan zal leiden tot “stemmen met de voeten”. Dat leek haar (en mij) een goede zaak, in die zin zitten de lange wachtlijsten dus ook de kwaliteit van de transgenderzorg in de weg.
• Ik heb iemand anders van het ministerie verteld, dat het in Nederland ook heel goed zou zijn als het ministerie, net als in IJsland, een wet zou invoeren die pathologisering in de transgenderzorg verbiedt. Dat zou de zorgaanbieders ook motiveren om serieus om te schakelen naar Informed Consent, in plaats van (zoals nu tijdens discussies bleek) telkens redenen te zien waardoor de inschattingen van een psycholoog toch nodig zijn in de bepaling welke zorg er nodig is. Of voor het doorverwijzen van die psycholoog naar andere zorgaanbieders zoals hormoonaanbieders of operatie artsen. Het lijkt erop dat het nog niet echt doordringt dat ICD-11 ook betekent dat de rol van de psycholoog, die tot dusver vanzelfsprekend was, niet meer zo vanzelfsprekend is. Ook daar ligt nog missiewerk (terecht ook aangestipt door Sophie vanuit TNN).

  Deze medewerker van het ministerie gaf aan, dat de Tweede Kamer net als de rest van Nederland niet altijd positief ten opzichte van transgenders is. Hij vroeg zich af wat we hier aan konden doen. Mijn antwoord: doorgaan met waar we nu al mee bezig zijn. Elke week een filmpje of artikel in de media over transgenders. Zorgen dat heel Nederland transgenderzorg normaler vindt (je ziet voor mijn gevoel nu al een verschil tussen vervelende opmerkingen 4 jaar geleden en vervelende opmerkingen nu: het zijn er minder, en zowel transgenders als niet-transgenders reageren op die vervelende opmerkingen terwijl transgenders 4 jaar geleden hun mond dicht hielden uit vervelende opmerkingen vermijdend gedrag). Ook meer in de media brengen over non-binair voelende transgenders.

• Ik heb in de wandelgangen met iemand van VWS gesproken die het eens was met de endocrinoloog over meer onderzoek naar hoe behandelaars over Informed Consent denken. Ik heb daarbij als antwoord gegeven dat ik ook zonder onderzoek wel weet hoe ze daar nu (zonder meer informatie) over denken: op dit moment durft niemand dat aan. Vervolgens wordt het resultaat van dat onderzoek misbruikt om in geen jaren iets met Informed Consent te willen doen. Volgens haar hoeft dat niet zo te zijn als je het onderzoek meer richt op “wat is er nodig om wel Informed Consent in te voeren” dan op “wat vind je er nu van”. Misschien een interessante gedachte.

  Opmerking van de verslaggeefster 
  Mijn indruk: toen ik dit programma voor het eerst zag, was ik zwaar onder de indruk: het lijkt erop dat de wil om te veranderen groter is dan ik gedacht had. Tegelijkertijd merk ik aan sommige vragen en in de wandelgangen dat het willen handhaven van de huidige zorg echt heel hardnekkig is. Ik hoop, dat de kwartiermaker en Transvisie de opmerkingen uit hun onderzoek (dat veel transgenders de rol van de psycholoog overbodig vinden) en de opmerkingen van Justus en mij (dat het allemaal veel simpeler kan en dat transgenderzorg niet gecompliceerd is) combineren tot de aanbeveling dat we ook in Nederland -echt- Informed Consent gaan doen. Het zou helpen als één van de bestaande (grotere) behandelaars ons hierbij kan/wil helpen. Ik kreeg vanuit de zaal het gevoel dat vooral nieuwe behandelaars (bv Nijmegen) hier voor open zouden kunnen staan: niet door het direct in te voeren, wel door onze ideeën te challengen. Veel bestaande zorgaanbieders hoor je niet in de discussies, die negeren onze signalen en gaan verder met hoe ze nu gewend zijn zorg aan te bieden.

Het COC weet te melden dat KID (kunstmatige inseminatie met donorzaad) de komende jaren vergoed blijft worden voor alleenstaande vrouwen en lesbische koppels. Deze vergoeding wordt niet opgenomen in de basisverzekering, maar er komt een subsidieregeling voor. Zie verder de website van het COC.

Minister Dekker is een internetconsulatieronde gestart voor een wetswijziging over de procedure om je geslachtsregistratie te veranderen. Als dit voorstel wordt ingediend en aangenomen, verandert de procedure en komt de deskundigenverklaring te vervallen. Op dit moment is deze verklaring nog nodig om het geslacht op de geboorteacte aan te passen.

Toekomstige procedure is een procedure in twee stappen:

1. de aanvrager meldt zijn wens om de geslachtsregistratie te wijzigen
2.  na tenminste 4 en ten hoogste 12 weken kan die kennisgeving worden bevestigd, daarop wordt de registratie aangepast.

De betreffende persoon kan daarvoor terecht bij de burgerlijke stand van de geboorte- of de woonplaats.

De minister stelt ook voor de leeftijdsgrens te laten vervallen.

Zie verder de berichtgeving van de rijksoverheid. 

Blog transgenderpraatjes tijdens het najaarscongres van de Vereniging voor Gedrags- en Cognitieve therapieën (VGCt) op vrijdag 29 november

Drs. Tom Bootsma

Het thema van dit najaars congres was: ‘Transitie in behandeling, work in progress’.
Op allerlei niveaus binnen de psychologie vindt een transitie plaats: organisaties en het aanbod veranderen, we denken op een andere manier over ziekte, gezondheid en behandelen en technologische ontwikkelingen bieden nieuwe mogelijkheden om behandelingen te selecteren en aan te bieden. Ook binnen de behandeling zijn er verschillende transities waarvoor aandacht nodig is. Voorbeelden hiervan zijn: de overgang van levensfases (puberteit, menopauze) die ook met lichamelijke veranderingen gepaard gaan en een lichamelijke transitie als gevolg van ziekte of genderidentiteit. Kenmerkend voor al deze transities is dat ze tijd nodig hebben.

Op vrijdag 29 november heb ik drie presentaties bijgewoond, waarbij het onderwerp ‘transgender mensen’ aan bod kwam.

Wat moet ik weten van transgender cliënten?

Eerst was ik bij een workshop ‘Wat moet ik weten van transgender cliënten? Deze workshop werd begeleid door Mathilde Kennis (PhD student Maastricht Universiteit), Kathelijn Vriezen (coördinator Transgender Limburg COC) en Joep Roeffen (therapeut bij Genderteam Zuid-Nederland Mutsaersstichting). Vooraf werden uit het ‘vragen publiek geïnventariseerd (bv. over het vaker samengaan van autisme en genderdysforie, over blijvende depressie na transitie, huidige theorie over mannelijk en vrouwelijk en trauma) en elk van de presentators vertelde vanuit zijn of haar eigen perspectief.

De eerste spreker Mathilde Kennis praatte ons bij over de stand van zaken in onderzoek naar transgenders. Er werd onderscheid gemaakt in terminologie tussen begrippen: geslacht (biologisch), gender (gevoel), transgender (eigen benaming), cisgender (niet-transgender), genderdysforie (diagnose). Ook werd verschillende keren het probleem van de wachttijden benadrukt, vanwege de stijging van het aantal aanmeldingen. Hoewel psychotherapie niet verplicht is voor transgenders, komen angst- en stemmingsstoornissen vaker voor. De stelling transgender zijn is momenteel een hype werd gepresenteerd. Verschillende behandelaars reageerden daarop, dat het meer een trend is doordat er meer vrijheid is om ervoor uit te komen en het meer geaccepteerd wordt. Ook werd aan het publiek gevraagd wat de oorzaak van transgenderzijn is, de meerderheid kiest voor neurobiologisch.

Tot nu toe is nog steeds niet precies duidelijk wat de oorzaak is. Onderzoeken naar omgeving/opvoeding en genetica van hormoonreceptoren hebben geen bewijs opgeleverd. Neurobiologisch onderzoek, van in het verleden ook Prof. Swaab, richt zich nu steeds meer op het vinden van hersengebieden voor zelfbeleving of zelfperceptie.

Om te kijken wat hormonen voor bijwerkingen hebben en of er hormonale kankers ontstaan is de ENIGI-studie opgericht. Op psychisch gebied is er geen relatie vastgesteld tussen testosteron en woede, nemen angst en stemmingsstoornissen af tijdens de transitie en verbetert het psychisch welzijn. Ook is er onderzoek gedaan door de VU (periode 1970-2015) naar spijtoptanten. Slechts 0,5% van alle transgenders in die periode behandeld zijn heeft spijt en in de meeste gevallen gaat het dan om de sociale gevolgen van de transitie, zoals het niet geaccepteerd worden door de familie. Het wordt aangeraden dat er nog meer onderzoek gedaan kan worden naar het seksueel welbevinden.

De tweede spreker Joep Roeffen vertelt over hoe hij decentralisatie in gang heeft gezet door in 2017 het ‘Genderteam Zuid-Nederland’ op te richten en jnmiddels samenwerkt met diverse behandelaars in verschillende ziekenhuizen in Nederland en België. Hij vindt het een tekortkoming dat psychologen niet opgeleid worden in de werking van hormonen. Het is belangrijk om gendersensitief te werken als therapeut. Denk hierbij aan taalgebruik, dat hoeft niet altijd genderneutraal, maar wel gendersensitief, bespreek ook aanspreekvormen. Hij toont een film hoe het is om transman te zijn: https://youtu.be/AUJg6ja6usg. Hij legt uit dat het bij kinderen vaker gaat om genderexpressie en bij volwassen meer om het lichaam wat niet past. De afkeer van het eigen geslacht en de wens van het andere geslacht kan op verschillende manieren samengaan. Bij andere aandoeningen naast genderdysforie is zorgvuldigheid beter dan snelheid. Het is altijd belangrijk om je af te vragen als psycholoog of je sneller kunt werken en waar mogelijk een transgender het voordeel van de twijfel te geven.

De derde spreker Kathelijn Vriezen vertelt over eigen ervaringen over de effecten van hormonen op haar lichaam, wat het verschil kan zijn als je vertelt aan anderen dat je transgender bent en hoe belangrijk het is om zelfbewust te zijn van hoe je beweegt en je stem gebruikt.

Coming-out and accepting, a process in progress. Contextgerichte interventies in het werken met LGBTQ+ jongeren die de relatie met hun niet accepterende ouders herstellen en versterken, als protectieve factor in het coming-out

Daarna was ik aanwezig bij de workshop: ‘Coming-out and accepting, a process in progress. Contextgerichte interventies in het werken met LGBTQ+ jongeren die de relatie met hun niet accepterende ouders herstellen en versterken, als protectieve factor in het coming-out’. Deze workshop werd begeleid door gedragstherapeut Christel Bouwens. Zij geeft de problemen weer die er zijn binnen families, waarbij de jongere die uit de kast komt niet wordt geaccepteerd vanwege bijvoorbeeld de religie. Een manier om deze verstoorde relatie weer te herstellen binnen families is de Attachment Based Family Therapy (ABFT) van KU Leuven: https://youtu.be/mFoY0XZNA_Q Tijdens de workshop hebben we uitleg gekregen over deze vorm van therapie en zelf geoefend met een ouder met weerstand en een therapeut die zonder oordeel het gesprek hierover aangaat met de ouder. In verschillende sessies wordt een nieuw huis gebouwd door middel van verschillende taken van zowel de ouder als het kind. Eerst wordt er een fundament gelegd, dan worden zowel de ouder als het kind apart gesproken en uiteindelijk wordt er naar verbinding gezocht, zodat ze allebei weer samengebracht worden in het dak van het huis.

Mental Health en Transgender Health

De laatste presentatie was een keynote van Prof. Dr. Jon Arcelus van University of Nothingham in Engeland. Hij richt zich op Mental Health en Transgender Health. In het begin geeft hij aan dat terminologie van vitaal belang is voor effectieve communicatie met transgender mensen. Hij geeft een overzicht van wat je wel en niet kunt gebruiken in de communicatie. Wat belangrijk is om woorden als “transgender”, “trans” of “genderdivers” te gebruiken, vraag altijd hoe iemand aangesproken wil worden, heb ook respect voor genderneutrale aanspreekvormen, gebruik alleen de naam en aanspreekvorm die de persoon wenst, stel vragen op een respectvolle manier, onthoud dat seksuele oriëntatie en genderidentiteit verschillende concepten zijn, erken de verschillende levenservaringen van transgender mensen en houd een open mind. Het is belangrijk om termen als “tranny”, “transgendered”, “transgenderism”, “transsexualism”, “FTM”, “MTF” of “transseksueel” te vermijden (tenzij een transgender zelf deze termen gebruikt), zelf geen aannames te doen over hoe iemand aangesproken wil worden, niet aanspreekvormen in twijfel te stellen of te corrigeren, niet de vroegere naam of de verkeerde aanspreekvorm te gebruiken, niet te vragen naar geslacht of operatie (tenzij de persoon zelf toestemming geeft of het klinisch belangrijk is), niet seksuele oriëntatie en genderidentiteit te combineren of door elkaar te halen, er niet vanuit gaan dat de transgemeenschap homogeen is en veroordeel niet!

Depressies en angststoornissen komen vaker voor onder transgenderjongeren en volwassenen dan onder cisgender mensen. Non-binaire mensen hebben nog meer last van angst en depressie dan binaire mensen. Het kan helpen als organisaties ook open staan voor non-binaire mensen.

Zodra transgender mensen de hormoonbehandeling starten komen er minder depressies, angststoornissen, zelfbeschadiging en problemen met lichaamsbeeld voor in vergelijking met transgender mensen die nog niet zijn gestart met hormoonbehandeling. Transgender mensen worden vaker gepest, kunnen het gevoel hebben er niet bij te horen en gebukt gaan onder minderheidsstress. Kwalitatief onderzoek en bewijs uit klinische praktijk zijn soms meer helpend in het onderzoeken van problemen waar transgenders mee worstelen. Er zijn nog te weinig longitudinale studies met grote aantallen gedaan naar mentale gezondheid van transgenders.

Aan de hand van een klinische casus van een transjongen wordt duidelijk gemaakt waar een mental health worker kan ondersteunen tijdens het proces: voor diagnose, tijdens diagnose, na diagnose, bij start hormoonbehandeling, bij keuze chirurgie, tijdens chirurgie en na afloop van chirurgie. Ook zijn patiënten-organisaties heel belangrijk voor veerkracht van transgenders.

Zijn mooie visie op wat er in de toekomt nodig is aan onderzoek: meer longitudinaal onderzoek, ontwikkelen van zorg in samenwerking met transgenders, een groter rol voor ervaringsdeskundigen, het onderzoeken van een veranderende rol van de mental health worker naar welzijnswerker, beter begrip van risico- en beschermende factoren kan invloed hebben op beleid en meer onderzoek naar specifieke leeftijdsgroepen (bijv. oudere transgenders).

Het jaar loopt weer op zijn einde. Altijd een moment om even te kijken of je zorgverzekering nog voldoet aan je huidige situatie en te overwegen of een overstap zinvol is. Wij adviseren iedereen die nog transgenderzorg moet ondergaan een echte restitutiepolis te nemen. Onder een restitutiepolis heb je vrije artsenkeuze, wat handig kan zijn als je behandelingen overweegt anders dan bij het AUMC of GUMC. 

Aan het einde van ieder kalenderjaar kun je veranderen van zorgverzekering. Je moet dan je zorgverzekering vóór 1 januari opzeggen en vóór 1 februari een nieuwe zorgverzekering afsluiten. Je kunt niet opzeggen als je een betalingsachterstand hebt.

Uitgebreide informatie over de zorgverzekering is te vinden op onze website op de pagina ‘zorgverzekering’ Daar vind je ook  uitleg over de verschillende soort verzekeringen. https://www.transvisie.nl/transitie/algemeen/zorgverzekering/ 

Op deze pagina vind je :

• uitleg over de zorgverzekering en de verschillende soort zorgverzekeringen
• informatie over premie en eigen bijdragen
• informatie over opzeggen
• informatie over de vergoeding van behandelingen inclusief een schema met per behandeling of en hoe deze wordt vergoed
• voorbeeldbrieven voor als er vergoedingen worden afgewezen
• informatie over behandelingen in het buitenland

Daarnaast staat op de website een speciale pagina voor buitenlanders en vluchtelingen met informatie over de mogelijkheden die zij hebben zie: https://www.transvisie.nl/transitie/algemeen/refugees-vluchtelingen/

Vanaf vandaag (donderdag 28 november 2019) organiseert TNN elke donderdag van 16.00 – 19.00 uur een spreekuur waar je vragen kunt stellen over in transitie gaan, medische behandelingen, verzekering, discriminatie of de sociale kanten van transgender-zijn.

Adres: T-house aan de Oudezijdsvoorburgwal 97A in Amsterdam.

Samira Hakim zal je vragen beantwoorden, advies geven en je zonodig doorverwijzen. Je kunt gewoon binnenlopen of vooraf een afspraak maken naar s.hakim@transgendernetwerk.nl.

Zie ook de Facebookpagina van TNN.

Vandaag 26 november heeft minister Bruins (VWS, Curatieve Zorg) een brief aan de Tweede en Eerste Kamer gestuurd over de voortgang van de werkzaamheden van de Kwartiermaker Transgenderzorg en over de huidige situatie in de transgenderzorg. Zie brief minister of op de website van de Tweede Kamer.

Er blijkt meer nodig is om de transgenderzorg op orde te krijgen. Zorgaanbieders en zorgverzekeraars moeten zich nog meer inspannen om de transgenderzorg op orde te krijgen. Dit is het standpunt van Transvisie naar aanleiding van de Kamerbrief van de minister. Lisa van Ginneken, onze voorzitter zegt daarover: “We zien wel goede ontwikkelingen, maar helaas vertaalt dat zich nog niet in kortere wachttijden en betere zorg, en dat is keihard nodig als je het recente tevredenheidsonderzoek leest”.

Vandaag informeerde de minister de beide Kamers over de voortgang van de Kwartiermaker, die vorig jaar op aandringen van Transvisie door het ministerie en Zorgverzekeraars Nederland is aangesteld om de vastgelopen transgenderzorg in beweging te krijgen. Belangrijkste conclusie van de Kwartiermaker is dat de lange wachttijden niet noemenswaardig zijn verbeterd ten opzichte van dit voorjaar. Wel is er enig perspectief, want veel met name kleinere zorgaanbieders hebben hun capaciteit voor volgend jaar flink kunnen vergroten. Lisa: “Het is balen dat de wachttijd niet is verbeterd, maar gezien de nog steeds toenemende vraag naar transgenderzorg ben ik al blij dat hij niet verder is toegenomen. Maar met wachttijden die stagneren rond de anderhalf jaar voor een intake bij de grootste aanbieder is het duidelijk dat er nog meer moet gebeuren dan nu gedaan wordt.” (Bijgevoegd de Voortgangsbrief van de Kwartiermaker zelf Voortgangsbrief-kwartiermaker).

Bij de Kamerbrief is ook het onderzoek gepubliceerd dat de Kwartiermaker Transgenderzorg samen met Transvisie heeft gedaan naar ervaringen en behoeften in de transgenderzorg. Daaruit blijkt dat ruim 80% van de transgender personen de wachttijd en de duur van het diagnostisch traject van 9 à 10 maanden allebei (te) lang vinden. Wachten roept schrikbarend vaak gevoelens van depressie, suïcide en sociale isolatie op. “Het onderzoek bevestigt dat gecentraliseerde academische zorg zijn beste tijd heeft gehad. Iedereen moet alles op alles zetten om die wachttijd verder terug te dringen. Meer zorgaanbod en eenvoudigere procedures”, aldus Lisa. (Bijgevoegd het integrale onderzoeksrapport Onderzoeksrapport-ervaringen-en-behoeften-van-transgenders-in-de-zorg).

Gelijktijdig met de tussenrapportage van de Kwartiermaker informeerde de minister de Kamers over de publicatie van de Kwaliteitsstandaard Somatische Transgenderzorg. Deze standaard beschrijft waaraan goede transgenderzorg moet voldoen. Transvisie heeft intensief onderhandeld over deze standaard en is blij dat hij er nu eindelijk is. “Met deze standaard zetten we een belangrijke stap richting de moderne transgenderzorg waar transgender personen al jaren om vragen”, aldus Lisa. “Helaas is het ons niet gelukt om de transgender personen een gelijkwaardige stem te geven bij de indicatiestelling; de besluitvorming over het al dan niet krijgen van zorg. Dit is in de eerste plaats vanuit mensenrechtelijk perspectief noodzakelijk. Daarnaast kost de huidige werkwijze onnodig veel tijd en geld en werkt het wachtlijsten in de hand. In veel landen zien we veel grotere stappen genomen worden en de Nederlandse transgenderzorg loopt hierop achter.” (De Nederlandse Somatische Zorgstandaard is gepubliceerd in de Richtlijnendatabase).

Transvisie is erg te spreken over de rol van de Kwartiermaker. “Hij brengt partijen bij elkaar, neutraliseert de soms van belangen doordrenkte discussies en wijst concrete oplossingsrichtingen aan voor problemen”, aldus Lisa. Transvisie is blij dat de minister en Zorgverzekeraars Nederland hebben besloten om de opdracht van de Kwartiermaker Transgenderzorg te verlengen: “Jarenlang achterstallig onderhoud aan de transgenderzorg los je niet in één jaar op. Het is goed dat de Kwartiermaker nog even blijft helpen”.

Zie ook:

• het artikel op de site van de NOS. Ook het NOS journaal (18.00 en 20.00 uur op dinsdag 26 november) heeft items besteed aan het uitkomen van deze Kamerbrief en de uitkomsten van het onderzoek van de Kwartiermaker.
• het artikel in de NRC: Wachttijden voor transgenderzorg dalen maar niet.

Bij de brief die de minister heeft gestuurd naar de Tweede en Eerste Kamer over de voortgang van de Kwartiermaker heeft de minister de Kamers geïnformeerd over het feit dat de Nederlandse kwaliteitsstandaard voor de somatische transgenderzorg is vastgesteld.

Het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten heeft de ‘Kwaliteitsstandaard somatische transgenderzorg’ gepubliceerd. Deze standaard beschrijft waaraan goede transgenderzorg moet voldoen. Transvisie is intensief betrokken geweest bij het maken van deze standaard en is blij dat hij er nu eindelijk is. “Met deze standaard zetten we een belangrijke stap richting de moderne transgenderzorg waar transgender personen al jaren om vragen”, aldus Lisa van Ginneken, voorzitter van Transvisie en onderhandelaar namens de transgender gemeenschap. Maar er is meer nodig.

Transvisie zou met name graag zien dat de rol van de psycholoog verder afgebakend wordt, met shared decision making als ondubbelzinnig uitgangspunt. “Die aanscherping is in de eerste plaats vanuit mensenrechtelijk perspectief noodzakelijk. We zien in de praktijk ook hoe de huidige uitgebreide psychologische intake mensen uit hun kracht haalt. Die kost ook nog eens onnodig veel tijd en geld en werkt wachtlijsten in de hand. Daarom roepen we zorgaanbieders op om verder te gaan dan deze tekst voorschrijft”, aldus Lisa.

Maatwerk wordt in de standaard wel onderkend, maar mag nog centraler komen te staan. Dat was niet alleen voor non-binaire transgender personen goed geweest, maar ook voor binaire transgender personen die meer maatwerk in hun behandeling zoeken.

Gelukkig heeft Transvisie in de onderhandelingen ook veel verbeteringen bereikt. Zo zijn veel voorwaarden voor behandelingen nu geformuleerd als advies in plaats van als eis, is mastectomie voor jongeren onder 18 jaar nu onomwonden mogelijk en kan de huisarts een rol nemen in het uitvoeren van nacontroles. Ook is multidisciplinair werken in netwerkverband expliciet erkend als goede transgenderzorg en dit is volgens Lisa belangrijk: “Er is de afgelopen jaren veel gedoe geweest met verzekeraars die weigerden om belangrijke zorg te vergoeden, omdat ze behandelaren met jarenlange ervaring niet vertrouwden. Met deze standaard ligt er een concreet kader waarmee verzekeraars de zorgaanbieders kunnen beoordelen. Niets staat hen nu dus in de weg om meer zorg bij meer aanbieders te gaan inkopen en zo de wachtlijsten weg te werken. En dat is hard nodig”.

De ruimte van de psycholoog tijdens de intake wordt op een aantal punten afgebakend. Zo zal deze vanaf nu eerdere conclusies van andere behandelaren als uitgangspunt overnemen. Ook moet de psycholoog er vanaf nu van uitgaan dat de transgender persoon de behandeling in principe kan dragen, tenzij nadrukkelijk anders blijkt. Transvisie hoopt dat hierdoor psychologen meer een begeleider worden en transgender personen gaan ondersteunen bij de zoektocht en/of transitie. “Als psychologen minder lijstjes hoeven af te vinken, kunnen ze hun professionele kwaliteiten en vakmanschap gaan inzetten. Dat moet hen toch ook bevallen”, aldus Lisa.

Omdat deze standaard volgens Transvisie een tussenstap is, heeft Lisa aangedrongen op de afspraak om hem over twee jaar te gaan actualiseren: “Dan kunnen internationale ontwikkelingen als de ICD-11 en de door de Kwartiermaker voorgestelde verbeteringen ook een plek krijgen. Ik roep beroepsverenigingen en het ministerie op om hiervoor financiële middelen beschikbaar te maken”, aldus Lisa.

Transvisie heeft voor deze zorgstandaard onderhandeld met de beroepsverenigingen van alle medische en psychologische disciplines die betrokken zijn bij transgenderzorg. Dit proces is begeleid door het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten. Een zorgstandaard is belangrijk voor zorgaanbieders en verzekeraars, zodat ze weten wanneer zorg goed genoeg is om aan te bieden of te contracteren. Voor de zorggebruikers maakt een zorgstandaard duidelijk wat men van de zorgaanbieder mag verwachten.

Transvisie spreekt hierbij dank uit naar de leden van haar focusgroep. Deze vertegenwoordigers uit de community en van Transvisie en andere belangenorganisaties hebben het mogelijk gemaakt dat Lisa namens hen voortvarend heeft kunnen onderhandelen. Lisa: “Ik kan echt niet alle research zelf bijhouden en ordenen en ik was blij met alle hulp en het kritisch meedenken vanuit de focusgroep. Ik dank ook de vertegenwoordigers van de medische beroepsverenigingen. Ondanks de soms pittige discussies is het overleg altijd respectvol en waardevol gebleven”.

De tekst van de Kwaliteitsstandaard is beschikbaar via de Richtlijnendatabase van de Federatie Medisch Specialisten.

[Naast dit nieuwsbericht over de somatische kwaliteitsstandaard, gaan we in twee aparte nieuwsberichten nader in op de Kamerbrief van de minister (Titel nieuwsbericht: Minister stuurt brief over de situatie in de transgenderzorg naar de Tweede Kamer) en op het onderzoeksrapport transgenderzorg (Titel nieuwsbericht: Reactie Transvisie op de uitkomsten van het onderzoek naar de transgenderzorg)].

Bij de brief die de minister op 26 november naar de beide Kamers heeft gestuurd over de voortgang van de Kwartiermaker Transgenderzorg is ook het ‘Onderzoeksrapport ervaringen en behoeften van transgenders in de zorg’ opgenomen. 

Aanleiding voor het onderzoek was de opdracht aan de Kwartiermaker Transgenderzorg om de knelpunten in de transgenderzorg te duiden en zorgaanbieders en zorginkopers aan te sporen de knelpunten te verlichten. Aan het onderzoek hebben 1237 mensen deelgenomen in de leeftijd van 4 tot 81 jaar met een gemiddelde leeftijd van 27 jaar. Het onderzoek spitste zich toe op de ervaringen van de deelnemers naar de transgenderzorg die mensen hebben ontvangen in de periode 2017 – 2019.

De resultaten van het onderzoek zijn op zichzelf staand van waarde. Er is inzicht gekomen in de knelpunten in de transgenderzorg, de gevolgen van de lange wachttijden en wat goed is en wat beter kan. Het onderzoek kan als basis dienen om het toekomstbestendige transgenderzorgaanbod vorm te geven. 

De Kwartiermaker Transgenderzorg heeft het onderzoek gepubliceerd dat hij samen met Transvisie heeft gedaan naar ervaringen en behoeften in de transgenderzorg. Het onderzoek maakt wat ons betreft overtuigend zichtbaar dat de transgenderzorg in Nederland verder verbeterd moet worden. Lisa van Ginneken, voorzitter van Transvisie hierover: “Gecentraliseerde academische zorg heeft zijn beste tijd gehad. De in gang gezette decentralisatie en normalisatie van deze zorg moet snel en doortastend verder doorgezet worden”.

De urgentie hiervan blijkt heel duidelijk uit de impact van de lange wachttijden die het onderzoek blootlegt. Bij vrijwel alle onderdelen van de transgenderzorg vindt ruim 80% van de transgender personen de wachttijd (te) lang. Het wachten roept schrikbarend vaak gevoelens van depressie, suïcide en sociale isolatie op en voor velen staat het leven tijdelijk stil. “Alle partijen moeten alles op alles zetten om die wachttijd verder terug te dringen. Meer zorgaanbod en eenvoudiger procedures wat ons betreft”, aldus Lisa.

Transgenders zijn gemiddeld genomen tevreden over de zorg als het gaat om bejegening en behandeling. De onderlinge samenwerking tussen zorgaanbieders moet wel beter: slechts 38% respectievelijk 39% van de respondenten is tevreden over dossieroverdracht en doorverwijzingen.

Uit het onderzoek blijkt duidelijk een behoefte aan meer maatwerk, alle vlakken van de zorg. ‘Het traject’ bestaat niet. Er is meer aandacht voor de behoeften en behandelkeuzes van non-binaire personen gewenst. Daarnaast werd in een kwart van de gevallen bij de genderbehandeling onvoldoende rekening gehouden met bijkomende aandoeningen. De zorg is sterk geconcentreerd en dat terwijl ook nu weer blijkt dat de tevredenheid met de zorg van de (kleinere) decentrale aanbieders hoger is. Dit zagen we ook al in het onderzoek dat Transvisie in 2016 deed. De impuls om door te verwijzen naar academische centra blijkt ten onrechte nog steeds groot.

Decentrale aanbieders kunnen hun zorgaanbod completer maken om keuzevrijheid te vergroten en wachttijden te verminderen. Lisa legt uit: “Vooral puberteitsremming wordt echt gemist, daar zijn wachttijden lang en extra frustrerend. Hier ligt ook overigens ook een rol voor verzekeraars wat mij betreft: zij moeten de vorming van decentrale netwerken beter faciliteren dan ze tot nu toe deden. Minder terughoudend met contractering en toekennen van individuele machtigingen.”

De controlerende rol van de psycholoog vóór de start van de medische behandeling – de zogeheten indicatiestelling – is te groot, zo blijkt ook uit dit onderzoek: de gemiddelde duur van dit traject is 9 à 10 maanden en dat vinden respondenten te lang. Bovendien gaf slechts tussen de 60 en 63% van de respondenten een voldoende aan de geboden steun, de aansluiting op de behoefte en het kunnen meebeslissen. Het wordt vaak gezien als een noodzakelijke maar onnodige stap. “Wij pleiten voor een verregaande heroverweging van de rol van de psycholoog bij de indicatiestelling. Dit maakt capaciteit vrij voor meer indicatiestellingen en voor een zinvollere bijdrage van de psycholoog”, aldus Lisa.

Het onderzoek laat ook zien dat er behoefte is aan betere nazorg. Lisa: “Wat ons betreft gaat het dan niet alleen om goede en tijdig beschikbare nazorg bij gespecialiseerde aanbieders. We zouden graag zien dat de handelingsverlegenheid bij reguliere zorgaanbieders minder wordt. Beroepsorganisaties en opleidingsinstituten moeten forser investeren in kennis over transgender personen in de reguliere beroepspraktijk, zodat transgender personen minder snel voor wissewasjes naar de academische centra worden gestuurd.”

Ook de informatievoorziening van zorgaanbieders en zorgverzekeraars is niet best, zo blijkt uit de resultaten van het onderzoek. Slechts 17% vindt de informatie van verzekeraars over vergoedingen en kosten (heel) duidelijk. “Wij merken dat dagelijks door de vele telefoontjes en mails die we krijgen en de enorme hoeveelheid mensen die informatie vindt op onze website”, legt Lisa uit. Uit de toelichtingen die mensen in het onderzoek hebben gegeven blijkt ook duidelijk dat mensen vaak goede informatie vinden bij Transvisie of andere bronnen in de transgender gemeenschap. Lisa vervolgt: “Aanbieders en verzekeraars moeten hun informatievoorziening echt verbeteren. Wij willen daar een rol in spelen. Als vrijwilligersorganisatie zullen we dan wel verder gefaciliteerd moeten worden dan nu het geval is. We nemen aanbieders en verzekeraars graag werk uit handen.”

Transvisie is blij met de zeggingskracht van de conclusies van dit onderzoek. Dat was niet mogelijk geweest zonder de enorme respons vanuit de community en soms aangrijpende en altijd persoonlijke verhalen die velen in het onderzoek met ons hebben gedeeld. Wij danken jullie daarvoor.

Lees het gehele rapport hier: (onderzoeksrapport-ervaringen-en-behoeften-van-transgenders-in-de-zorg).

[Naast dit nieuwsbericht over het Onderzoeksrapport over de transgenderzorg, gaan we in twee aparte nieuwsberichten nader in op de Somatische Zorgstandaard (Titel nieuwsbericht: Nederlandse kwaliteitsstandaard voor de somatische transgenderzorg vastgesteld) en op de Kamerbrief van de minister (Titel nieuwsbericht: Minister stuurt brief over de situatie in de transgenderzorg naar de Tweede Kamer)].

Voor gelovige transpersonen die betrokken zijn bij de PKN (Protestantse Kerk Nederland) is een aanvulling op het Dienstboek gereedgekomen om transgender personen te ondersteunen die in de kerk zich met een nieuwe naam willen voorstellen. Ook zijn er aanvullende gebeden opgenomen, die zowel in het pastoraat, als thuis hun dienst kunnen bewijzen.

Deze aanvulling op het Dienstboek is mede tot stand gekomen door de inzet van drie vrijwilligers van Transvisie: Marc ten Brink, Marian Geurtsen en Jolanda Molenaar. Verder werkten Heleen Zorgdrager, ds. Wielie Elhorst en Noud Fortuin mee.

Zie de berichtgeving hierover op de website van de PKN.

Het TransYouth Project van de Universiteit van Washington heeft deze week de uitkomsten van een onderzoek onder transgender kinderen bekendgemaakt. Uit dit onderzoek is gebleken dat transgender jongens en meisjes dezelfde gendergevoelens hebben als hun leeftijdgenootjes.

In het onderzoek is gekeken naar drie groepen: transgender kinderen, broertjes en zusjes van transgender kinderen en een controlegroep van cisgender kinderen. Onder andere is gekeken naar uitkomsten van impliciete associatietests (IATs) en voorkeur in vriendschappen, speelgoed en kleding van de deelnemende kinderen.

Bij het onderzoek is niet gekeken naar kinderen die zich als nonbinair identificeerden of die zich op latere leeftijd als transgender identificeerden, verder hadden alle deelnemers steun van hun familie in hun genderidentiteit. De onderzoekers merken hierom op dat het te vroeg is te stellen dat de resultaten ook gelden voor andere groepen. Transvisie is blij dat er vanuit dit project nieuw onderzoek komt voor kinderen met een non-binare of gendervariante genderidentiteit of met een intersekse conditie.

Het volledige onderzoek is hier te vinden. Een uitgebreide samenvatting is terug te vinden op de website van het TransYouth project, samen met veel andere onderzoeken van TransYouth.

Hieronder plaatsen we een bericht van TNN over de transgendergedenkdag op 20 november:

“Jaarlijks herdenken we in de week van 20 november de honderden transgender personen die door geweld om het leven zijn gekomen. Met deze Transgender Gedenkdag vragen we aandacht voor transfobie en tonen we ons solidair met de slachtoffers en hun nabestaanden.

De landelijke gedenkdag vindt dit jaar plaats in Amsterdam, op woensdagavond 20 november 19.00 uur in de Singelkerk (Singel 452), maar op verschillende plekken in het land worden evenementen georganiseerd.

Het is belangrijk dat zo veel mogelijk Nederlanders iets meekrijgen over deze dag. Want ook in Nederland ben je niet altijd veilig als transgender persoon. Dagelijks hebben mensen die afwijken van de gendernorm te maken met uitsluiting en discriminatie. Zo worden trans personen in Nederland 7 keer zo vaak mishandeld of daarmee bedreigd.

Hoe kan je zelf, of hoe kan jouw organisatie iets bijdragen aan de zichtbaarheid van de Transgender Gedenkdag? En hoe kun je je uitspreken tegen transfobie?

• Hang de transgendervlag halfstok. Mocht je een transvlag aan willen schaffen dan kan dat bijvoorbeeld via deze link. Eventueel kun je ook een regenboogvlag halfstok hangen.

• Verspreid de poster van Transgender Netwerk Nederland. Download die hier of bestel de gedrukte poster gratis via info@transgendernetwerk.nl 

• Kom naar de herdenking op woensdagavond 20 november om 19.00 uur in de Singelkerk in Amsterdam (Singel 452).
• Organiseer zelf iets om deze dag onder de aandacht te brengen. Lees er hier meer over. 
• Organiseer iets in jouw regio en laat het TNN weten als je daarbij hulp nodig hebt. Mail TNN als je behoefte hebt aan ander materiaal, zoals flyers om uit te delen: info@transgendernetwerk.nl.

  Hartelijke groeten van het team van TNN”

Op de Open Dag kun je alvast een voorproefje nemen van verschillende workshops, zoals dans, martial arts, spoken word, empowerment, fotografie en drag. Ook als je niet (weet of je) meedoet aan de projecten ben je van harte welkom. Tijdens de projecten in 2020 worden deze en andere workshops uitgebreider gegeven, specifiek voor nieuwkomers en jongeren (tot ongeveer 30 jaar). “We bieden in de projecten een plek waar nieuwkomers en jongeren zich veilig en zichzelf kunnen voelen en creativiteit kan opbloeien.” De Nieuwkomers- en Jongerenprojecten worden mogelijk gemaakt door Kansfonds, Janivo Stichting, Oranje Fonds en Meevaart.

Vandaag (1 november 2019) is het boekje Transgender, een toegankelijke gids gepresenteerd tijdens het landelijk symposium LHBTI en LVB. We hebben onze voorzitter Lisa van Ginneken daar een paar vragen over gesteld.

Voordat we echter aan onze vragen toekwamen merkte Lisa op dat ze erg blij is dat deze gids er nu is.

Voor wie is deze Gids bedoeld? Deze gids is geschreven voor licht verstandelijk beperkte mensen – lvb mensen – die hun genderidentiteit willen onderzoeken en/of die in transitie willen gaan. De gids is ook bedoeld voor zorgprofessionals om hier met lvb mensen over te kunnen praten. Ook voor laaggeletterden zou de gids een uitkomst kunnen zijn.

Wat staat in de gids? Deze gids behandelt de complexe materie rondom transgender-zijn en in transitie gaan in toegankelijke taal en met behulp van illustraties. Wat is het verschil tussen gender en geslacht? Hoe vertel je aan je omgeving dat je trans bent? Wat gebeurt er met je lichaam als je hormonen gebruikt? Deze en veel meer vragen over medische, sociale en juridische transitie komen aan bod.

Hoe is Transvisie op het idee gekomen om deze gids te willen ontwikkelen? Eigenlijk heel toevallig. Ik ben bevriend met een Engelse transvrouw en toen ik begin dit jaar bij haar was liet ze me de Transgender Easy Read Guide zien waar zij aan had meegewerkt. Een Engelse versie, ontwikkeld door Achieve Together en Change. Omdat ik in van dichtbij weet hoe moeilijk het is voor licht verstandelijk beperkte mensen om serieus genomen te worden in hun gevoelens, realiseerde ik me meteen hoe ingewikkeld het moet zijn als je dan ook transgendergevoelens hebt. Binnen één seconde besloot ik: dit boekje moet er ook in Nederland komen.

Hoe is de gids tot stand gekomen? Toen ik met de Engelse versie in mijn koffer weer thuis kwam, ben ik partners gaan zoeken om samen met Transvisie de Nederlandse versie te gaan realiseren. TNN en COC Zonder stempel waren ook meteen enthousiast over het idee. Vervolgens hebben we met een team de Nederlandse versie gemaakt. Dat was iets meer werk dan gewoon vertalen, want de situatie in Nederland is voor transgender personen echt anders dan in Engeland. We hebben de gids getest bij mensen met een licht verstandelijke beperking om te zien of we het een beetje goed gedaan hadden. Aan hun input hebben we veel gehad.

Hoe kunnen mensen aan deze gids komen? Deze is gratis hier te downloaden transgender-een-toegankelijke-gids-2019. Een papieren versie van de gids is te bestellen tegen betaling van administratie- en verzendkosten via TNN.

Op vrijdag 1 november wordt een toegankelijke gids gelanceerd voor transgender personen met een verstandelijke beperking. De gids is een initiatief van Transvisie en is in samenwerking met COC’s Zonder Stempel en Transgender Netwerk Nederland tot stand gekomen.

Ook onder mensen met een licht verstandelijke beperking (lvb-personen) zijn er transgender personen. Voor deze groep ontwikkelden Transvisie, COC’s Zonder Stempel en Transgender Netwerk Nederland een toegankelijke gids. Daarin wordt transgender-zijn en de stappen in een eventuele transitie in eenvoudige taal uitgelegd. De gids is een bedoeld voor lvb-personen die hun genderidentiteit willen onderzoeken en/of die in transitie willen gaan. Ook helpt de gids zorgprofessionals die de lvb-personen in zo’n proces willen ondersteunen.

Unieke samenwerking

Tot op heden was hierover geen speciaal informatiemateriaal beschikbaar. De nieuwe gids behandelt de complexe materie rondom transgender-zijn en in transitie gaan in toegankelijke taal en met behulp van illustraties. Wat is het verschil tussen gender en geslacht? Hoe vertel je aan je omgeving dat je trans bent? Wat gebeurt er met je lichaam als je hormonen gebruikt? Deze en veel meer vragen komen aan bod.

De gids is een samenwerking van de belangenorganisaties Transvisie, COC’s Zonder Stempel en Transgender Netwerk Nederland en is gebaseerd op een Engelstalige versie die in het Verenigd Koninkrijk is ontwikkeld door Achieve together en Change. De gids werd ontwikkeld samen met mensen met een verstandelijke beperking en professionals.

Lancering

De lancering van de gids vindt plaats tijdens het landelijk LHBTI & lvb symposium op 1 november 2019 in de OBA in Amsterdam. Daarna is de gids als PDF kosteloos beschikbaar via de websites van Transvisie, COC en TNN. Papieren exemplaren worden toegestuurd tegen betaling van administratie- en verzendkosten en kunnen besteld worden bij TNN.

Transgender sporters gezocht

Voor een artikel in het jaarlijkse TRANS magazine (geschreven door trans en non-binair mensen), is Rachel Chapman op zoek naar twee trans sporters die zowel in de dames als de heren (of andersom) categorie hebben gesport. Omgeving Amsterdam en omstreken.
Het gaat om een dubbel interview met foto’s waarbij Rachel de lezer (trans en cis) kan vertellen over jouw verhaal.
Het liefst zoekt Rachel mensen die (semi-)prof en/of contact sport doen, omdat hierover de meeste misverstanden zijn.

Heb je interesse en/of wil je meer weten? Je kan met Rachel mailen naar  r.a.chapman@hotmail.com

Gender Clinic is een chirurgische kliniek voor transgender personen die, na het psychologische en eventueel hormonale traject, op zoek zijn naar hoogwaardige en persoonlijke chirurgische zorg. Vanwege de lange wachtlijsten voor operaties in andere centra is besloten om Gender Clinic op te richten die zich volledig inzet om “sneller” en “eerder” te kunnen helpen. We streven ernaar hiermee ook een bijdrage te leveren aan het reduceren van psychische nood die soms kan ontstaan bij het vooruitzicht van een jarenlange wachtlijst.

Op dit moment kunnen transgender personen bij Gender Clinic terecht voor de borst chirurgische ingrepen en secundaire correcties na eerdere ingrepen aan borst en genitaliën.

In de afgelopen maanden heeft de Gender Clinic met meerdere zorgverzekeraars afspraken gemaakt en recent is ook VGZ, als grote zorgverzekeraar, ingestapt om gezamenlijk het terugdringen van de wachtlijsten gestalte te geven. Ook VGZ ziet het belang en de urgentie van het sneller beschikbaar stellen van de meest gewenste chirurgische ingrepen voor transgender personen.

Het team van Gender Clinic, gespecialiseerd in Plastische Reconstructieve Genderchirurgie staat onder leiding van Dr. Mark-Bram Bouman (tevens verbonden aan het Kennis- en Zorgcentrum Genderdysforie (KZcG) van het Amsterdam UMC (VU)). De cliënt-coördinatoren van de Gender Clinic begeleiden de mensen met veel persoonlijke aandacht en bieden ook hulp bij het aanvragen van de subsidie voor een borstvergroting.

De kliniek nodigt genderteams uit andere centra van harte uit cliënten door te verwijzen als dat voor hun traject wenselijk is. Gender Clinic is de eerste zelfstandige chirurgische kliniek in Nederland die zich specifiek richt op transgender personen.

Gender Clinic is gevestigd in Bosch en Duin en heeft ook een polikliniek in Haarlem. Zie voor meer informatie de website van Gender Clinic.

Nadat mensen hun naam en geslacht hebben laten aanpassen in de Basis Registratie Personen van de gemeente moeten er ook een nieuwe identiteitsbewijs worden aangevraagd en een nieuw rijbewijs. Zie ook onze informatie hierover op de website. https://www.transvisie.nl/transitie/algemeen/juridisch/

Er bereiken ons berichten dat de registratie bij de RDW niet altijd goed gaat. Daardoor staat er soms, ook bij een nieuw rijbewijs, een onjuist geslacht in het onderliggende register van het RDW. Het geslacht staat niet op het rijbewijs zelf, dus kun je het zelf niet zien.

Dat betekent in de praktijk dat bij sommige mensen het rijbewijs als ongeldig in de administratie van de RDW staat geregistreerd.  Soms blijkt dat pas jaren later bij het huren van een auto of het kopen van een andere auto. Het vervelende is dat dit problemen kan geven bijvoorbeeld met de verzekering mocht je die onverhoopt nodig hebben

Wij hebben over dit onderwerp telefonisch contact gehad met zowel het RDW als met de gemeente Utrecht. Onze informatie is dat in ieder geval mensen die in de gemeente Utrecht wonen hun rijbewijs aan de balie kunnen laten controleren op geldigheid. Deze service zou ook door andere gemeentes geboden kunnen worden aldus de ambtenaar die wij spraken. De gemeente kan dat echter niet in haar eigen systeem zien.  De gemeente moet, om dit te controleren, contact opnemen met de RDW. Wij raden dan ook aan om deze controle door de gemeente te laten doen als je het rijbewijs opnieuw hebt aangevraagd en je zeker wilt weten of je rijbewijs geldig is.

Mocht je tegen dit probleem aan lopen, dan is de gemeente de plek waar dit moet worden opgelost. Lukt het dan niet neem dan contact op met TNN (info@transgendernetwerk.nl).

Er is door het Transgender Netwerk Nederland inmiddels ook navraag gedaan over dit probleem. 

We zijn er trots op dat onze voorzitter, Lisa Van Ginneken, voor vier jaar is benoemd tot lid van de Raad van Advies van het College voor de Rechten van de Mens en feliciteren Lisa van harte.

Goed nieuws uit Nijmegen!

Het Radboudumc opent in januari een transgenderkliniek. Voorlopig alleen voor kinderen en jongeren maar op termijn zal de begeleiding en medische zorg ook ook voor volwassenen mogelijke zijn. Radboudumc en Ziekenhuis Rijnstate in Arnhem zijn in gesprek om in de toekomst ook gezamenlijk de transgenderzorg aan te bieden aan volwassenen.

Transvisie heeft de laatste jaren op alle plekken waar dat zinvol was bij voortduring aandacht gevraagd voor de schrijnende wachtlijsten in de transgenderzorg. We zijn dan ook blij met deze eerste stap om te komen tot betere zorg . Wij adviseren het Radboud over hoe ze deze zorg het beste kunnen inrichten en zijn daarover al een paar maanden in gesprek.

Zie ook de berichtgeving van Radboudumc hierover

Onze informatie is dat het nog niet mogelijk is om kinderen en jongeren aan te melden voor deze zorg. Zodra we weten hoe dat kan zullen we dat op onze website vermelden. In tegenstelling tot de titel van de berichtgeving van de Gelderlander zullen de geslachtsoperaties voor volwassenen dus pas op termijn mogelijk zijn.

Het artikel ‘Re-evaluation of the Dutch approach: are recently referred transgender youth different compared to earlier referrals? van Arnoldussen et al. (2019) behandelt het onderzoek naar de ‘Nederlandse aanpak’ bij jongeren in het verleden en nu. Voor de volledige Engelse tekst klik hier.

Hier volgt een Nederlandse samenvatting van dit artikel:

Voor dit onderzoek zijn jongeren vergeleken die zijn doorverwezen naar de genderkliniek van het Amsterdam UMC, in de periode 2000 en 2016. Er is gezocht naar overeenkomsten en verschillen in demografie, psychologie, diagnose en type behandeling. Er zijn voor dit onderzoek verschillende bronnen gebruikt, zoals de Child Behaviour Check List, de Youth Self-Report en de Utrecht Gender Dysphoria Scale.

De groep bestaat uit 1072 adolescenten, waarvan 404 “geboren als man” en 668 “geboren als vrouw”. De gemiddelde leeftijd is 14.6 jaar (jongste persoon is 10.1 en de oudste 18.1 jaar). Interessante data zijn :

• Demografische gegevens: 54% leeft met beide biologische ouders, 41.9% leeft in een anders situatie, van 4.1% is de leefsituatie onbekend. 54.1% van de ouders heeft beroepsonderwijs gedaan (MBO), 41.9% heeft hoger beroepsonderwijs of academisch onderwijs gevolgd (HBO en universiteit), van 15.8% is het onderwijsniveau onbekend.
• In totaal zijn 107 diagnoses vroegtijdig stopgezet, vaak omdat de jongere zelf op dat moment geen medische behandeling meer wilde. Heel soms deed de psycholoog dit, omdat er psychologische of sociale problemen waren die de diagnose verstoorde.

Uit het onderzoek is gebleken dat er tussen 2000 en 2016 een verschil is in het “aangeboren geslacht” van de deelnemers. Waren in 2000 de meeste jongeren nog “geboren als man”, in 2016 zijn de meeste “geboren als vrouw”. De volgende figuur laat dit verschil goed zien:

Er zijn geen verschillen gevonden in de demografische gegevens door de jaren heen. Ook het IQ is gelijk gebleven. Wel bleek dat het psychologische functioneren van de deelnemers licht was toegenomen. De hoeveelheid doorverwezen jongeren die uiteindelijk de diagnose genderdysforie kregen bleef gelijk, namelijk gemiddeld 84.6%. Ook bleef het percentage jongeren die begon me een medische behandeling (puberteitsremmers of een hormoonbehandeling) gelijk (gemiddeld 77.7%).

Deze bevindingen suggereren dat de recentelijk gestegen hoeveelheid doorverwijzingen laten zien dat het zoeken van hulp bij genderdysforie gewoner is geworden, de drempel lijkt minder hoog. De resultaten laten niet zien dat de toename van het aantal doorverwijzingen kan worden toegeschreven aan het feit dat er meer jongeren worden doorverwezen met een lagere intensiteit van genderdysforie of jongeren met andere psychologische problemen. Dit betekent dat een vroege start met een medische behandeling, zoals puberteitsremmers, kan worden voortgezet. Dit gebeurt al langer bij de “Dutch aproach ”. Nu de jongeren die vanaf 2000 zijn behandeld volgens de onderzochte gegevens gelijk zijn aan de jongeren die in 2016 of later beginnen, is er geen reden om te stoppen met deze Nederlandse aanpak.

Het verschil in de “geboren als man” en “geboren als vrouw” ratio wordt ook geduid. De onderzoekers denken dat het makkelijker is voor jongeren die zijn “geboren als vrouw”  om uit te komen voor hun gendergevoelens, omdat zij minder te maken hebben met een maatschappelijk stigma. Het zou kunnen zijn dat jongeren die zijn “geboren als man” , meer met stigma te maken hebben als zij zich vrouwelijk gedragen. Ook hebben jongeren die zijn “geboren als vrouw” eerder te maken met de puberteit en de lichamelijke veranderingen die dit met zich meebrengt.

Dit onderzoek heeft een aantal beperkingen: alleen jongeren uit de genderkliniek van Amsterdam zijn onderzocht, resultaten kunnen dus niet worden gegeneraliseerd naar de gehele groep van jongeren met transgendergevoelens; sommige gegevens zijn niet onderzocht, zoals de genderidentiteit van de jongere; ook kunnen recente veranderingen niet goed worden geduid, door limieten in de data.

Over enige tijd zou dit onderzoek weer moeten worden herhaald. Verder kan er natuurlijk alleen gespeculeerd worden over de betekenissen van de gegevens, er kunnen geen daadwerkelijke uitspraken worden gedaan.

Met ingang van september 2019 heeft het bestuur van Transvisie Carien van Rijn benoemd als lid van de Raad van Advies van Transvisie. Carien is sinds 1998 klinisch geriater, waarvan de laatste zeven jaar als Medisch Leider in het LangeLand Ziekenhuis in Zoetermeer. Ze bekleedde diverse functies binnen de Nederlandse Vereniging voor Geriatrie, vooral op gebied van kwaliteitsverbetering. Eerder was ze als internist/geriater op verschillende plekken werkzaam in de GGZ.

Als ouder van een transzoon is Carien nauw betrokken bij de doelstellingen van Transvisie. Het afgelopen jaar heeft ze zich al op verschillende momenten ingezet ter ondersteuning van Transvisies belangenbehartiging.

Leden van de Raad van Advies van Transvisie werken onbezoldigd. Zij geven gevraagd en ongevraagd advies aan het bestuur over strategische en organisatorische vraagstukken. Eerder dit jaar zag de Raad van Advies het levenslicht door de benoeming van Mick van Trotsenburg als eerste lid. Het bestuur van Transvisie is blij dat er met Carien een sterke aanvulling is gekomen.

Het boek ‘Wondermooi, zoals U mij gemaakt hebt’ staat op de nominatielijst voor het beste theologische boek van dit 2019. Dit boek is een handreiking voor gelovige transgender personen en werkers in de kerk en gaat in op vragen rondom geloof van transgender personen, hun naasten, pastores, predikanten, kerkeraadsleden en andere mensen die een ambt vervullen in een geloofsgemeenschap.

De prijs wordt op 16 november tijdens de Nacht van de Theologie uitgereikt. Vijf titels zijn geselecteerd voor de shortlist.

Het volledige artikel van Trouw valt hier te lezen.

RoSa vzw lanceert met steun van equal.brussels de toolkit ‘Gender in de kleuterklas’, een praktisch handvat voor kleuterleerkrachten en -opvoeders die genderbewust(er) willen lesgeven. Ook leerkrachten die op bepaalde stereotypen in de klas of op school botsen, maar niet weten hoe ze deze kunnen doorbreken of nuanceren, vinden in deze toolkit tal van bruikbare tips en lesideeën. In de toolkit valt het volgende te vinden:

• Tips en tricks voor een genderbewuste klas en school: doe inspiratie op over hoe je met enkele hulpmiddelen een genderbewust(er) klas­ en schoolklimaat kunt creëren
• Concrete opdrachten: uitgewerkte opdrachten die genderbewustzijn bij kinderen stimuleren
• Themadagen: hoe kan je genderstereotypen op Moederdag, Vaderdag, carnaval, Halloween en andere themadagen vermijden?
• Checklist: test hoe genderbewust jij lesgeeft
• Boekentips: lijst met roldoorbrekende kinderboeken
• Nuttige links: meer informatie over genderbewust opvoeden en lesgeven

De digitale toolkit is via deze link te vinden, voor papierversies kunt u mailen naar info@rosavzw.be. Voor meer informatie kunt u terecht op de website van RoSa.

Vandaag publiceerde Vrij Nederland een verslag over de transgenderzorg in Nederland en de positie van het Amsterdam UMC hierin, Transvisie-voorzitter Lisa van Ginniken werd hiervoor geïnterviewd.

Aan de hand van het verhaal van Pepijn Stoop worden veel situaties uitgelegd die ook binnen Transvisie bekend zijn, zoals onze voorzitter stelt. Transvisie dringt al jaren aan op tijdige, toegankelijke en decentrale zorg, dit verdrukt de lange wachttijden en geeft transgender personen in Nederland meer zorgkeuze. Transvisie krijgt vaker signalen, van zowel transgender personen als van zorgaanbieders, dat het Amsterdam UMC actief ontmoedigt om niet-specialisten zorg te laten bieden aan transgender personen. Al in al komt de bijna-monopoliepositie van het ziekenhuis de zorg niet ten goede, zoals het blad stelt.

In oktober 2018 werd adviesbureau Zorgvuldig Advies als kwartiermaker aangesteld om de problemen in de transgenderzorg in kaart te brengen en met concrete oplossingen te komen. Specifiek moest de ‘netwerkzorg’, zoals deze door onder andere Stepwork wordt geleverd, worden onderzocht. In januari 2019 kwam uit dit onderzoek een definitief rapport waarin duidelijker werd hoe de lange wachtlijsten moeten worden aangepakt. Hoe ver de decentralisatie wordt doorgevoerd zal snel bekend worden, na vele onderhandelingen met zeven beroepsorganisaties en Transvisie die sinds 2016 plaats hebben gevonden wordt na de zomer wordt de standaard voor stomatische (lichamelijke) behandelingen verwacht. Volgens drs. Annelijn Wensing van het Amsterdam UMC zal deze standaard zorgaanbieders helpen in de erkenning bij zorgverzekeraars.

Het volledige stuk valt te lezen op de website van Vrij Nederland.

Tijdens de Pride week in Amsterdam verkocht Lush een speciale Transvisie-uitvoering van haar Charity Pot Bodylotion. Bij de start op zaterdag waren er twee medewerkers van Transvisie aanwezig in de winkel. Dit bezoek werd zo positief ervaren, dat ook de online shop en de winkel op het Centraal Station in Amsterdam mee gingen doen. De teams uit de twee winkels en de online shop hebben samen in totaal €1.346,03 opgehaald! Wat een fantastisch resultaat! Dit bedrag van de verkochte Charity Pots doneert Lush geheel aan Transvisie.

Transvisie bedankt de enthousiaste medewerkers van Lush voor deze mooie actie!

Een aantal media berichten dat Nanoah uit Emmen afgelopen vrijdag van de rechter te horen heeft gekregen dat ze als tweede Nederlander in plaats van M of V een X in het paspoort krijgt. Dit is opzienbarend nieuws. Transvisie heeft inmiddels bij TNN navraag gedaan naar de onderliggende uitspraak van de rechter. Zodra we hier meer informatie over hebben zullen we dat weer delen. Zie het artikel in de Telegraaf en de berichtgeving van RTV Drenthe.

Noot van de redactie:

Om een procedure te starten om in jouw paspoort een X te krijgen, heb je een advocaat nodig met verstand van transgenderzaken die de juiste wegen weet te bewandelen. Dan heb je de meeste kans van slagen. Transvisie kan je aan adressen helpen als je dat wilt. We raden je dringend aan om zo’n procedure niet op eigen houtje te doen. De reden hiervoor is dat uitspraken als ze negatief uitpakken bindend zijn voor jou, maar ook voor alle andere mensen die graag een aangepast paspoort willen hebben.

Je zult vast de media-aandacht voor de zaak van Nanoah hebben gevolgd. Deze zaak is door een advocaat ingediend.
https://www.transvisie.nl/nanoah-uit-emmen-is-de-tweede-nederlander-met-een-x-in-het-paspoort/

De uitspraak van Nanoah is inmiddels gepubliceerd. Dit is jurisprudentie waarop een advocaat zich kan beroepen. Omdat er een beroepstermijn is van 3 maanden is deze uitspraak in oktober pas bindend. Naar verluid zou de gemeente geen beroep willen instellen.

In ieder geval is het verzoek en daarmee ook de uitspraak onder andere gebaseerd op een eerdere uitspraak van het gerechtshof in Limburg
https://www.transvisie.nl/rechter-oordeelt-tijd-rijp-is-erkenning-genderneutraal/
https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBLIM:2018:4931

Vice maakt regelmatig pittige reportages over ongewenste situaties. Dat keer een reportage over de lange wachttijden het het overgaan tot al dan niet zelfmedicatie door transgender personen.

Zie de reportage hier.

Op 23 juni 2019 verscheen er in de Gaykrant een artikel over de tekortschietende psychische zorg nadat de geslachtaanpassende operatie is ondergaan.

Transgender personen moeten vaak door een lang traject voordat zij hun geslachtsbevestigende operatie krijgen. Een ingrijpende, emotionele weg die vaak veel tijd en begeleiding vraagt. In tegenstelling tot het traject vóór de geslachtstransitie, blijkt de psychische ondersteuning en begeleiding na de operatie beperkt. Dit terwijl transgender personen nog altijd te maken kunnen krijgen met depressie of zelfs suïcidale gedachten.

Uit onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau blijkt dat 21 procent van de transgender personen te maken heeft gehad met suïcidale gevoelens of uitingen. Daarnaast toont Zweeds onderzoek* aan dat bij transgenders een hoger risico bestaat op zelfdoding, dan bij niet transgenders. Ook na hun geslachtstransitie.

Volgens belangenorganisatie Transvisie nemen zorgaanbieders op dit moment een verkeerde rol aan. De psychologie die nu onderdeel is van de behandeling richt zich te veel op het stellen van een diagnose, in plaats van de mentale ondersteuning die hard nodig is bij dit traject. Daarnaast moet er meer aandacht komen voor de psychische nazorg. Dit wordt volgens de organisatie onvoldoende gedaan.

*An Analysis of All Applications for Sex Reassignment Surgery in Sweden, 1960–2010: Prevalence, Incidence, and Regrets

Het hele artikel is is hier te lezen:

Stepwork heeft Transvisie laten weten dat zorgverzekeraar CZ eindelijk erkent dat Stepwork met de artsen met wie ze samenwerkt een volwaardig genderteam is. Onder CZ vallen Ohra, Nationale Nederlanden en Just. De verzekeraar gaat beginnen enkele van deze artsen te contracteren voor het verlenen van zorg aan transgender mensen. Achter de schermen heeft Stepwork, deels met hulp van Transvisie, hard gewerkt om dit voor elkaar te krijgen.

Door deze erkenning komt er een beter perspectief voor de vele cliënten van Stepwork, waar wij als Transvisie blij mee zijn. Te meer omdat onze inspanningen voor meer decentrale transgender zorg hiermee weer een stapje dichterbij komen. Transvisie feliciteert Stepwork en haar cliënten met dit resultaat.

Zodra er mee bekend is over wat deze erkenning betekent voor de zorg van Stepwork en welke concrete stappen er worden gezet, zullen we deze informatie delen op deze website.

Rens Huffmeijer van de faculteit Pedagogische Wetenschappen in Leiden bereidt een wetenschappelijke studie voor om onderzoek te doen naar de sociale transitie van transgender kinderen en jongeren. Ter voorbereiding van deze studie is er een verkennende brainstorm georganiseerd waar Transvisie bij betrokken is geweest. Drie van de ouders van Go werkten hieraan mee en via Go zijn ook andere ouders gevonden die mee wilden denken.

Het bijzondere van dit onderzoek is dat het, voor het eerst in Nederland, wordt gedaan vanuit een pedagogische invalshoek en dat het onderzoek onafhankelijk is van het Genderteam van het AUMC waar tot nu toe vrijwel alle onderzoek wordt gedaan.

De brainstorm was bedoeld om een helder beeld te krijgen van de vragen die bij ouders en opvoeders leven als het gaat om de opvoeding van een transgender kind.

Het project “Ouderschap van transgender jeugd: Meer vragen dan antwoorden” wil de basis te leggen voor systematisch, grootschalig, langlopend (longitudinaal) onderzoek naar ouderschap in gezinnen met transgender jeugd en de ondersteuning waar deze gezinnen behoefte aan hebben om een gezonde ontwikkeling van deze jongeren te bevorderen.  Het onderzoek wordt een combinatie van een retrospectieve onderzoek waarbij wordt teruggeblikt op de opvoeding van kinderen die inmiddels al ouder zijn en een pilotstudie met een aantal gezinnen die langdurig worden gevolgd.

Een beschrijving van de brainstormsessie en de uitkomsten daarvan zijn te vinden in het artikel van de onderzoekers. Het document is via deze link te downloaden:

De Engelstalige versie is ook online te vinden.

Transvisie heeft afgelopen week haar derde nieuwsbrief van 2019 (nieuwsbrief-2019 3) uitgebracht. Deze nieuwsbrief is specifiek voor medewerkers, donateurs en andere belangstellenden. In de nieuwsbrief aandacht aan het onderzoek door de Kwartiermaker, nationale en internationale ontwikkelingen, interessante boeken en perikelen rond de kinderwens van transgender mensen.

De rest van het nummer is een vervolg op nieuwsbrief 2 en staat in het teken van de voordrachten op EPATH in april van dit jaar. Het eerste deel van de bijdragen van Lisa en Saskia met name over kinderen en jongeren stonden in de vorige nieuwsbrief. Als je deze hebt gemist, nieuwsbrief 2 net al alle eerdere nieuwsbrieven staat ook op de website. In déze nieuwsbrief zijn de voordrachten over volwassen transgender mensen, partners, non-binaire mensen en hulpverleners aan de beurt.

Tot een paar maanden geleden kon je bij Transvisie een genderidentiteitskaart aanvragen. Als gevolg van personele problemen heeft Transvisie daar noodgedwongen mee moeten stoppen. Blij zijn we te kunnen melden dat TNN die dienstverlening inmiddels heeft overgenomen. Wil je een gendertdentiteitskaart dan kun je die aanvragen bij TNN via deze pagina. Denk eraan de genderidentiteistkaart is een toelichtende kaart, zonder juridische waarde, die nooit de rol van het wettelijke identiteitsbewijs (paspoort, rijbewijs, ID-kaart) kan overnemen.

Transvisie-voorzitter Lisa van Ginneken heeft SGP-Kamerlid Bisschop uitgenodigd voor een gesprek. Aanleiding was de motie die dhr. Bisschop afgelopen donderdag (27 juni 2019) indiende in de Tweede Kamer. Transvisie vindt de motie een wolf in schaapskleren, omdat een ogenschijnlijk sympathiek verzoek gebaseerd is op nogal pathologiserende overwegingen, die bijdragen aan stigmatisering van transgender personen.

Het begrip ‘spijt’ neem een centrale plek in in de motie van Bisschop. Lisa van Ginneken hierover: “Spijt komt – gelukkig –heel weinig voor. Ongeveer een half procent van de transgender personen rapporteert spijtgevoelens, maar bij de helft daarvan komen die gevoelens juist voort uit de sociale en maatschappelijke uitsluiting waar de SGP zelf eerder dit jaar nog een forse bijdrage aan geleverd heeft door de Nederlandse Nashville verklaring te ondertekenen.”

Lees de brief reactie-transvisie-op-motie-sgp van Lisa van Ginneken.

De motie van de heer Bisschop is hier te lezen.

Vandaag is het 50 jaar geleden dat in New York bij de Stonewall Inn de LHBT gemeenschap in opstand kwam tegen politiegeweld met daarin een belangrijke rol voor de gekleurde transgender mensen. Dit was een belangrijk kantelpunt in de geschiedenis van de LHBT gemeenschap. Naar aanleiding van deze rellen werd een jaar later de eerste Pride georganiseerd.  Vele Prides zouden daarna nog volgen.  Wereldwijd wordt dit jaar bij deze opstand stilgestaan.

Ook in de media wordt aan deze gebeurtenissen ruimschoots aandacht besteed. Hieronder een overzicht van een aantal van deze artikelen.

Over de geschiedenis van rellen rond de Stonewall Inn en over de Nederlandse situatie:

• Een goed artikel in het Belgische magazine Zizo.
• Een zeer uitgebreid artikel in de Volkskrant met daarin zowel de geschiedenis van Stonewall Innals de Nederlandse geschiedenis van LHBTI+ emancipatie
• Een kort artikel van de NOS vooral over Nederland

Inmiddels heeft de politie van New York haar excuses aangeboden voor het structurele politiegeweld

• Een artikel op de website van de NOS hierover.
• Een artikel in de Volkskrant

En als eerbetoon voor twee belangrijke gekleurde transgender activisten Marsha P. Johnson en Sylvia Rivera krijgt NewYork een standbeeld om hen te eren.

• De NOS berichtgeving hierover
• en een artikel in de  New York Times

De kwartiermaker doet onderzoek naar tevredenheid over en behoefte aan transgenderzorg in Nederland.
Heb je de onderstaande enquête al ingevuld? Indien ja, fijn bedankt! Indien nee, doe het dan vandaag nog en klik hier!

Kan de zorg voor transgenders beter? Dit is jouw kans om een bijdrage aan betere zorg te leveren. 

Er zijn lange wachttijden in de transgenderzorg en het aanbod is volop in beweging. Bovendien groeit de diversiteit aan behoeften van mensen die zorg ontvangen. Daarom is het belangrijk om een goed beeld te krijgen van de ervaringen met de zorg en de wensen & behoeften van transgenders. Jij kunt daarbij helpen door de vragenlijst “Ervaringen en behoeften in de transgenderzorg” in te vullen. Vanaf vandaag staat het onderzoek online, het staat open tot 31 juli 2019.

De vragenlijst is bedoeld voor iedereen die een vorm van transgenderzorg heeft ontvangen of nog gaat ontvangen. 

Het ministerie van VWS en Zorgverzekeraars Nederland hebben Zorgvuldig Advies (Kwartiermaker) en Transvisie de opdracht gegeven dit onderzoek op te zetten. Enkele wetenschappers bewaken de onafhankelijkheid en de zeggingskracht van het onderzoek. Met de uitkomsten van dit onderzoek kunnen de opdrachtgevers verbeteringen in gang zetten in de transgenderzorg.

Als jij behoort tot de doelgroep en mee wilt doen, klik dan HIER.

Bij voorbaat dank voor je medewerking om de transgenderzorg te verbeteren! 

Aanvullend van de redactie van Transvisie:

De redactie heeft Casper, een van de medewerkers van Transvisie, die aan het onderzoek ‘Ervaringen en behoeften in de transgenderzorg’ heeft meegewerkt daarover een aantal vragen gesteld:

Casper wat is de bedoeling van dit onderzoek? De kwartiermaker wil goed onderzoeken welke problemen er in de transgenderzorg zijn, in hoeverre de zorg aansluit bij de wensen van de transgender mensen zelf en hoe men de kwaliteit van de zorg nu ervaart. Met de antwoorden op deze vragen kan dan gekeken worden welke verbeteringen moeten worden ingezet.

Maar waarom zijn deze gegevens nodig? Weten we niet allang wat er anders zou moeten in de transgenderzorg? Er zijn wel gegevens bekend maar die zijn al weer van wat langer geleden. Er is de laatste tijd toch veel in de zorg veranderd, zo zijn er een aantal aanbieders bijgekomen. Ook is het lastig om met deze eerdere gegevens te zeggen waar de zorg precies wel en niet aansluit bij de behoeften die er zijn. De kwartiermaker wil op basis van de ervaringen van transgender mensen weten hoe het er nu voor staat, daarvan leren en zo te kunnen kijken hoe zorg in de toekomst beter aansluit bij de behoeften.

Voor wie is de vragenlijst bedoeld? Voor iedereen die een of andere vorm van transgenderzorg heeft gehad, nog wil hebben of nog op de wachtlijst staat. Dat is niet beperkt tot lichamelijke behandelingen, maar ook mensen die alleen psychologische ondersteuning willen of nog niet weten welke zorg ze precies willen, worden nadrukkelijk ook opgeroepen deel te nemen.

Waarom is het belangrijk dat zoveel mogelijk mensen deze vragenlijst invullen? Hoe meer mensen deelnemen des te beter wordt het inzicht in de knel- en verbeterpunten.

Wat is jouw rol in dit project? Samen met andere medewerkers van Transvisie, medewerkers van de kwartiermaker en een aantal wetenschappers hebben we getracht deze vragenlijst zo goed mogelijk samen te stellen. Hierbij heb ik er bijvoorbeeld op gelet dat alle onderwerpen die van belang zijn er in komen en dat er in de vragenlijst genoeg ruimte is om duidelijk te maken welke knelpunten iemand tegen is gekomen in de transgenderzorg.

Eerste Nederlandse publicatie transgender mensen, geloof en kerk.
Publicatie zet in op informatie, bewustwording, emancipatie en sociale acceptatie.

Op zondag 23 juni 2019 presenteren de LCC Plus Projecten, projecten voor de sociale acceptatie van LHBT’ers in christelijke kring, de allereerste Nederlandse publicatie over transgender mensen, geloof en kerk. Het boek is bedoeld voor gelovige transgender mensen zelf en voor werkers in de kerk. Het boek zet in op informatie, bewustwording en wil de emancipatie en sociale acceptatie van transgender mensen in de Nederlandse kerken bevorderen.

Aandacht voor gelovige transgender mensen

Er is in de afgelopen tien tot vijftien jaar in Nederland gaandeweg meer aandacht gekomen voor transgender mensen: hun bestaan, hun ervaringen en hun positie in de samenleving. In 2014 organiseerde het LKP,de landelijke koepelorganisatie van de christelijke LHBT-beweging voor het eerst een landelijke themadag rond deze thematiek. Wielie Elhorst, redacteur en destijds voorzitter van het LKP: “De dag werd opvallend goed bezocht. Het was voor het LKP het startsein meer aandacht te geven aan het onderwerp. Deze publicatie is één van de resultaten. Het boek is hard nodig, omdat er nog een groot gebrek aan kennis bestaat in de kerken. Het is tegelijkertijd een steun in de rug van mensen:gelovige transgender mensen en werkers in de kerk die het onderwerp bespreekbaar willen maken.”

Totaalpakket

Het boek getiteld ‘Wondermooi, zoals U mij gemaakt hebt’, telt ongeveer 250 pagina’s en benadert de thematiek van transgender mensen, geloof en kerk vanuit alle mogelijke invalshoeken. De publicatie geeft informatie over transgender mensen, hun transitie(s) en hun sociale positie in verleden en heden. Daarnaast worden theologische perspectieven geschetst bij de ervaringen van transgender mensen en worden gedeelten uit de Bijbel behandeld die een problematische of bijzondere betekenis hebben voor transgender mensen. Ook is er aandacht voor de plaats van transgender mensen in plaatselijke kerkelijke gemeentes, inclusief gespreksmateriaal voor jongeren en volwassenen. Last but not least, in alle onderdelen van de publicatie komen transgender mensen zelf aan het woord. Carl Buijs, redacteur: “Verhalen van mensen die hun geloof, hun kerk of allebei als een enorm obstakel ervaren op hun pad naar hun ware zelf, zijn legio. Wat een gemiste kans voor transpersonen én kerken! Hopelijk laat dit boek aan veel mensen zien, hoe wondermooi God in ieders leven werkt.”

Redactie en samenstelling

De publicatie Wondermooi, zoals U mij gemaakt hebt is inhoudelijk geredigeerd door vier personen: Carl Buijs, medewerker bij Transvisie, zelfhulporganisatie voor transgender mensen, Jolanda Molenaar, transtheoloog en gastvoorganger in de Doopsgezinde Kerk, Heleen Zorgdrager, hoogleraar aan de Protestantse Theologische Universiteit (PThU) en Wielie Elhorst, LHBT-predikant Amsterdam en oud-medewerker van de LCC Plus Projecten. Zowel de redactie als de keuze voor auteurs garanderen het eigen geluid van transgender mensen in de publicatie. Heleen Zorgdrager, redacteur en hoogleraar PThU: “Te lang hebben kerk en theologie zich afgesloten van ervaringen van transgender personen of zelfs actief bijgedragen aan hun buitensluiting en stigmatisering. Wat een verrassing en verrijking als hun verhalen eindelijk gehoord worden in het grote verhaal van God, mensen en wereld.”

Presentatie

Op Roze Zondag 23 juni 2019 wordt in de Oranjekerk te Amsterdam de publicatie gepresenteerd en overhandigd aan Jacqueline Prins, Directeur Emancipatie van het Ministerie van OCW en aan Dirk Gudde, voorzitter van de Raad van Kerken Nederland. Jolanda Molenaar, redacteur: “We hopen dat deze publicatie haar weg vindt in de breedte van de kerken, en dat de kerken bereid zijn transpersonen de hand te reiken in hun zoektocht naar de mens die zij verlangen te zijn. In het boek zijn daartoe goede aanzetten te vinden. In de afsluitende viering,waarin Wielie Elhorst en ik zullen voorgaan, vragen we mensen in de spiegel te kijken opdat ze ontdekken wie God, en wie zij zelf zijn. Het is mijn verlangen dat ook kerken in die spiegel zullen kijken,en stappen zetten op weg naar een transinclusieve kerk.”

LCC Plus organisaties

De LCC Plus is een alliantie van christelijke LHBT+-organisaties die projecten uitvoeren ten behoeve van de sociale acceptatie van LHBT+-personen in christelijke kring. De organisaties voeren in verschillende samenstellingen sinds 2008 projecten uit, ondersteund door het Ministerie van OCW. Publieksverslagen van de verschillende projectperioden zijn beschikbaar. Meer info: www.lccprojecten.nl.

Op 18 juni 2019 is er in de Tweede Kamer een debat met de minister geweest over de problemen in de transgenderzorg; Diverse Kamerfracties hadden hierover schriftelijke vragen gesteld aan de minister. De minister heeft deze vragen schriftelijk beantwoord, zie de brief van de minister van 7 juni 2019. Tijdens het debat op 18 juni zijn vijf moties ingediend door D66, Groen Links, SP en PVDA

Motie van Bergkamp (D66) cs. over onderzoek naar de transgenderzorg op de lange termijn

Motie van Bergkamp (D66) cs. periodieke informatie over wachttijden en wachtlijsten

Motie van van Gerwen (SP) over optreden van de NZA bij budgetplafonds in de transgenderzorg

Motie van Ellemeet (GL) over kennis over endocrinologische zorg

Motie van Ploumen (PVDA en Bergkamp (D66) over een tijdige hormonale behandeling voor pubers en adolescenten

Volgende week dinsdag 25 juni 2019 wordt over deze moties in de Tweede Kamer gestemd.

(live een debat klik op deze link)

Transvisie en TNN hebben op 18 juni diverse Kamerfracties op de hoogte gesteld van wat Transvisie en TNN van de minister vragen:

1. Aansporen van verzekeraars om niet zo terughoudend te zijn in het extra zorg inkopen, ook zonder NL zorgstandaard, er bestaat immers een internationale standaard (Standards of Care WPATH) waarin de belangrijkste dingen zijn geregeld.

2. Verzekeraars de ruimte te geven om de totale transgenderzorg kosten te laten stijgen Het is niet reëel te verwachte dat zo’n enorme toename in de vraag kan worden opgelost met alleen efficiëntere zorg. Echter het kabinet heeft vorig jaar besloten dat de kosten voor o.a. medisch specialistische zorg met niet meer dan 8% mogen groeien tot 2022. Dat maakt het lastig voor verzekeraars in deze.

Roze in Wit heeft een lijst opgesteld met LHBTI+ vriendelijke artsen. Ben jij op zoek naar een arts die open staat voor seksuele- en genderdiversiteit? De lijst LHBTI+ vriendelijke artsen van Roze in Wit kan je helpen. Hierin staan verscheidene artsen, die allemaal achter het statement van Roze in Wit staan. Zoek op naam, specialisme of regio. De kleur van de blokjes geeft aan of het een basisarts, arts in opleiding of specialist is. De lijst is te vinden via de website van Roze in Wit.

Let op: de betreffende artsen hebben aangegeven zichtbaarheid en openheid belangrijk te vinden. Niet elke arts op de lijst heeft specifieke kennis op het gebied van  LHBTI+ gerelateerde gezondheidsproblemen.

INTERVIEW MET ONZE VOORZITTER

Onze voorzitter, Lisa van Ginneken, is geïnterviewd door PGO Support. Het resultaat is een mooi en eerlijk interview, waarin Lisa vertelt over hoe zij haar werk doet binnen het verbeteren van de genderzorg en wat er dan nog allemaal te verbeteren valt in Nederland.

Het hele interview is te lezen via deze link

De Protestantse Kerk in Nederland komt met een handleiding waarmee transgender mensen in een eredienst hun nieuwe naam en identiteit kunnen presenteren en zich laten zegenen. In de handleiding voor kerkdiensten staan teksten opgenomen voor gebeden en zegeningen van transgender mensen. Voor zover bekend is de PKN met deze liturgische vernieuwing de eerste kerk ter wereld. De projectgroep wil de handleiding aanbieden, maar wil daarmee niet zeggen dat het zo moet. Plaatselijke kerken kunnen zelf bepalen of ze van de nieuwe liturgische mogelijkheid gebruik willen maken. Geïnteresseerd lees het hele artikel uit Trouw van 28 mei 2019.

NB: ook een paar medewerkers van Transvisie hebben aan deze handleiding meegewerkt.

De op 18 juni 2018 door de WHO gelanceerde ICD 11, is op 25 mei 2019 door het ICD Comité van de WHO vastgesteld.

De ICD is de internationale classificatie van ziekten. Belangrijkste verandering voor ons is, dat in deze classificatie alle transgerelateerde diagnoses (genderdysforie) zijn verwijderd uit het hoofdstuk psychiatrische/mentale aandoeningen. Genderdysforie wordt dus volgens de ICD 11 niet meer als een mentale ziekte gezien. In de ICD 11 is genderdysforie hernoemd tot incongruentie van het geslacht (Gender incongruentie).

Er is een nieuw hoofdstuk toegevoegd aan het hoofdstuk ‘Conditions related to sexual health’, namelijk Gender incongruentie met twee sub-hoofdstukken: Gender incongruentie bij volwassenen en adolescenten (HA 60) en gender incongruentie bij kinderen (HA61). Ben je benieuwd naar de tekst? Zie hier. De opname in het hoofdstuk ‘Conditions related to sexual health’ zal ongetwijfeld ook weer verwarrend kunnen werken en tot discussie kunnen leiden, omdat genderidentiteit en seksualiteit toch twee verschillende dingen zijn.

Wat betekent dit op dit moment? De beslissing van de WHO is een belangrijke stap voorwaarts in de strijd van transgenders voor gelijke rechten wereldwijd! Hoe gaat het nu verder? Levert dit morgen al wat op? Niet direct want de ICD 11 wordt pas van kracht op 1 januari 2022. Dat geeft landen de tijd zich op wijzigingen voor te bereiden, de ICD 11 te vertalen en gezondheidswerkers te trainen. (Om het in perspectief te zien in 1990 schrapte de WHO ‘homoseksualiteit’ uit de lijst van mentale ziekten).

Lisa (voorzitter Transvisie) reageert op deze vaststelling: “Ik ben blij met deze duidelijke stap van de WHO. Transgender personen horen niet thuis in het hokje met psychische problemen. De ICD blijft door de vermelding van genderincongruentie erkennen dat wij behoefte aan zorg kunnen hebben. Dat is belangrijk voor de toegankelijkheid en beschikbaarheid van deze zorg. Tegelijk is er hierdoor een extra reden om transgenderzorg in te richten vanuit de erkenning van de behoefte van transgender personen, zonder hen daarvoor eerst een psychiatrische diagnose op te plakken. Wat mij betreft zijn zorgaanbieders nu aan zet om de psycholoog echt een begeleider te maken in plaats van de beoordelaar die hij nu nog te vaak is“.

GuyT’Sjoen en Joz Motmans hebben een complete reader geschreven over hoe het is om op dit moment in Vlaanderen en Nederland te leven als trans persoon. De reader is geschreven voor een breed publiek van geïnteresseerden.

Er komen geregeld heel persoonlijke levensverhalen van transgender personen in de media. Op basis daarvan zou je kunnen denken dat er maar één weg, één soort transitie , één medisch traject is. In deze reader laten de schrijvers met een rijke waaier aan getuigenissen zien dat er zoveel variaties op het thema zijn dat iedereen voor zichzelf moet en kan invullen welk pad wordt bewandeld.

De schrijvers geven toegankelijke en deskundige duiding bij sprekende persoonlijke verhalen. Er wordt een veelheid van onderwerpen en vragen besproken als: ‘Hoe vertel je het …..’, hoe begeleid je je kind, waar vind je hulp, begeleiding en steun, wat zijn de medische mogelijkheden, welke zijn de sociale en juridische obstakels, hoe gaan ouders en partners ermee om.

Deze reader verschijnt op 29 mei 2019 bij uitgeverij Manteau, ISBN: 9789022336151, prijs € 22,50.

Lees ook het artikel: Transgender: so what? Het is geen geheim, maar ook niet mijn primaire identiteit uit DeMorgen.